1 . احكام ازدواج

(س 2202) آيا ازدواج افراد كم توان ذهنى با يكديگر (با توجّه به احتمال تولّد فرزندان كم توان ذهنى در آنان)، شرعاً صحيح است؟

ج ـ يك بحث در مورد صحّت و فساد ازدواج افراد كم توان ذهنى (با فرض اين كه از رشد لازم در صحّت عقود برخوردار نيستند)، مطرح است و بحث ديگر راجع به تبعات ازدواج از حيث تولّد فرزندان ناتوان ذهنى است؛ از جهت اوّل ولىّ آنها مثل پدر مى تواند با رعايت مصلحت اقدام به ازدواج آنان نمايد و مشكلى از اين جهت وجود ندارد، چون اولياى دخترها حقّ ازدواج آنان را با رعايت مصلحت دارند و خود خدمتى به آنان است و نحوه اى سرپرستى و معروفى است كه حقّ انجام آن را دارند و مشمول ادلّه احسان و برّ مى باشد؛ ليكن عمده بحث و اشكال در جهت دوم است و جالب آن كه در روايات هم توجّه به اين جهت بوده و در روايت آمده «لا تزوّجوا الحمقاء فانّ صحبتها بلاء و ولدها ضياع»، نبىّ مكرّم(صلى الله عليه وآله)فرموده: با زنان نادان و احمق ازدواج نكنيد چون با آنها بودن بلاست و فرزندانشان هم ضايع مى شوند؛ و اين بحث به دليل عدم تعرض آن به طور تفصيل در فقه، گرچه بحث مشكلى است امّا ظاهراً جلوگيرى از فرزنددار شدن آنها به دليل ضرر و حَرَج و مشكلاتى كه براى فرزندان و جامعه دارد، لازم و واجب است؛ چون جلوگيرى از اين ضررهاى بزرگ بر همگان لازم است و اين گونه اضرارها و ايجاد زحمت ها، قطعاً حرام است و چگونه چنين نباشد و حال آن كه سدّ طريق و اضرار مردم در طريق و ساير اضرارها، حرام و گناه است و باعث ضمان هم مى باشد، و «من اضرّ بشىء من طريق المسلمين فهوله ضامن». 8/3/79

2 . حجاب

(س 2203) آيا رعايت كامل حجاب در نزد افراد كم توان ذهنى شديد، واجب است؟

ج ـ اگر به بلوغ شرعى نرسيده اند يعنى خوب و بد را تشخيص نمى دهند، واجب نيست. 5/2/80

(س 2204) آيا رعايت كامل حجاب از سوى دختران كم توان ذهنى، واجب است؟

ج ـ تا حدّى كه مى توانند و زحمت برايشان ندارد بايد خود را بپوشانند؛ ولى ديگران نيز بايد به وظيفه خود در جواز نظر بدون قصد ريبه و عدم جواز نظر عمل نمايند، و در اين جهت فرقى بين نگاه به آنها و غير آنها نيست. 5/2/80

3 . نگاه و لمس

(س 2205) تدريس معلم زن نابينا براى دانش آموزان پسر نابينا و يا معلم مرد براى دانش آموزان دختر، با توجّه به اين كه دست آنها با هم برخورد دارد، چه حكمى دارد؟

ج ـ اگر امر آموزش بر حسب جريانات عادى، بر آن متوقف باشد، به عنوان حاجت و يا ضرورت و بدون ريبه و قصد لذّت، نمى توان گفت حرام است. 8/11/80

(س 2206) اگر دختر معلول جسمى ـ حركتى كه به سنّ تكليف رسيده است در مواقع ضرورى كه مادرش در منزل نيست، آيا پدر مى تواند آداب نظافت و طهارت را انجام دهد؟

ج ـ به حكم حاجت و نياز مى تواند، ليكن مراعات حرمت مسّ عورتين به وسيله استفاده از دستكش با توجّه به نداشتن زحمت لازم و از نگاه به عورتين خوددارى نمايند. 9/11/79

(س 2207) اگر دانش آموز دختر معلول جسمى ـ حركتى كه به سنّ تكليف رسيده در حال افتادن ناگهانى باشد، آيا آموزگار مرد مى تواند او را بگيرد و از سقوط وى جلوگيرى كند؟

ج ـ آرى، مى تواند بلكه به دليل جلوگيرى از وارد شدن صدمه به او بايد مانع از افتادنش شود. 12/11/79