صاحب کتاب وسائل الشیعـه، پیرامون مقادیر دیه کامله در باب اول و دوم کتاب دیات، 23 روایت نقل نموده است که از نظر اشتمال بر مقدار دیه به شرح زیر است:

مشتمل بر تمام انواع شش‌گانه، دو حدیث؛

بر پنج نوع (شتر، گاو، گوسفند، درهم و دینار)یک حدیث؛

بر چهار نوع (دینار، درهم، شتر و گوسفند)شش حدیث؛

بر سه نوع (شتر، دینار و درهم)چهار حدیث؛

بر سه نوع (شتر، گوسفند و گاو)سه حدیث؛

بر دو نوع (شتر و گوسفند)یک حدیث؛

بر دو نوع (درهم و دینار)یک حدیث؛

بر خصوص شتر چهار حدیث.

با نگاهی به روایات باب دیه می‌توان آن‌ها را به چند دسته تقسیم کرد:

الف) دسته‌ای از روایات که جانی را ملزم می‌کند به پرداخت آنچه برخوردار است و حق انتخاب را نفی می‌کند؛ مثلاً از شخص گوسفنددار فقط گوسفند دریافت می‌شود و از فردی که پول نقد دارد، فقط پول نقد گرفته می‌شود. از قبیل صحیحه «عبدالرحمن» و «عبدالله بن سنان» در این دسته قرار می‌گیرند.

مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِيهِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ: سَمِعْتُ ابْنَ أَبِي لَيْلَى يَقُولُ: كَانَتِ الدِّيَةُ فِي الْجَاهِلِيَّةِ مِائَةً مِنَ الْإِبِلِ فَأَقَرَّهَا رَسُولُ اللَّهِ (ص) ثُمَّ إِنَّهُ فَرَضَ عَلَى أَهْلِ الْبَقَرِ مِائَتَيْ بَقَرَةٍ وَ فَرَضَ عَلَى أَهْلِ الشَّاةِ أَلْفَ شَاةٍ ثَنِيَّةٍ وَ عَلَى أَهْلِ الذَّهَبِ أَلْفَ دِينَارٍ وَ عَلَى أَهْلِ الْوَرِقِ عَشَرَةَ آلَافِ دِرْهَمٍ وَ عَلَى أَهْلِ الْيَمَنِ الْحُلَلَ مِائَتَيْ حُلَّةٍ قَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الْحَجَّاجِ فَسَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) عَمَّا رَوَى ابْنُ أَبِي لَيْلَى فَقَالَ كَانَ عَلِيٌّ (ع) يَقُولُ: «الدِّيَةُ أَلْفُ دِينَارٍ (وَ قِيمَةُ الدِّينَارِ عَشَرَةُ دَرَاهِمَ وَ عَشَرَةُ آلَافٍ لِأَهْلِ الْأَمْصَارِ) وَ عَلَى أَهْلِ الْبَوَادِي مِائَةٌ مِنَ الْإِبِلِ وَ لِأَهْلِ السَّوَادِ مِائَتَا بَقَرَةٍ أَوْ أَلْفُ شَاةٍ (حر عاملی، 1389 ق، ج 29، ص 194 ـ 193).

این حدیث صحیح محسوب می‌شود؛ هرچند بنا به برخی از نقل‌ها موثقه می‌باشد. چنان‌که ملاحظه می‌شود، به صراحت امضایی‌بودن دیه را پذیرفته و حکم حکومتی‌بودن از آن مشهود است؛ زیرا می‌گوید پیامبر، آن عادت جاهلی را (صد شتر به عنوان خون‌بها) تثبیت نموده «و بر اساس شرایط زمان و مکان می‌گوید» برای گاوداران دویست گاو را خون‌بها قرار داد و برای گوسفند‌داران هزار گوسفند و برای کسانی که دارای طلا هستند، هزار دینار و برای کسانی که پول دارند، اما از نوع طلا نیست، ده هزار درهم و برای ساکنان یمن دویست حله یمنی را قرار داد. در ادامه «عبدالرحمن بن حجاج» این مطلب را که از «ابی لیلی» نقل شده از امام صادق (ع) پرسید امام، هر‌چند به ظاهر، نه آن را تأیید و نه آن را رد کرد، اما فرمود: امیرالمؤمنین این‌گونه فرموده‌اند دیه هزار دینار است و قیمت هر دینار ده درهم، اما برای اهالی شهرهای دیگر ده هزار درهم است و برای اعراب بیابان‌گرد صد شتر و برای اهالی روستا صد گاو یا هزار گوسفند می‌باشد. از هر دو بخش روایت به وضوح فهمیده می‌شود که تعیین نوع و مقدار دیه به شرایط زمان و مکان بستگی دارد و حکم پیامبر و امیرالمؤمنین هر دو حکومتی بوده است.

وبإسناده عن الحسين بن سعيد، عن ابن أبي عمير، عن حماد عن الحلبي، وعن عبدالله بن المغيرة، والنضر بن سويد، جميعاً عن عبدالله بن سنان، قال: سمعت أبا عبدالله (ع) يقول: «من قتل مؤمنا متعمدا قيد منه، إلا أن يرضى أولياء المقتول أن يقبلوا الدية، فان رضوا بالدية وأحب ذلك القاتل فالدية اثنا عشر ألفا، أو ألف دينار، أو مائة من الابل، وإن كان في أرض فيها الدنانير فألف دينار، وإن كان في أرض فيها الابل فمائة من الابل، وإن كان في أرض فيها الدراهم فدراهم بحساب ذلك اثنا عشر ألفا» (همان، ص 197 ـ 196).

ب) دسته‌ای که حق انتخاب به جانی می‌دهد. در این مورد هفت روایت است. از جمله آن روایات:

وعنه، عن محمد بن عيسى، عن يونس، عن محمد بن سنان، عن العلاء بن فضيل، عن أبي عبدالله (ع) أنه قال: «في قتل الخطأ مائة من الابل، أو ألف من الغنم، أو عشرة آلاف درهم، أو ألف دينار» (همان، ص 196).

ج) دسته‌ای که فقط شتر را ملاک پرداخت معرفی می‌کند و بقیه را به عنوان برابری قیمت آن‌ها با شتر لحاظ کرده است:

وعن علي بن إبراهيم، عن أبيه، عن بعض أصحابه، عن عبدالله بن سنان، قال: سمعت أبا عبدالله (ع) يقول في حديث: «إن الدية مائة من الابل، قيمة كل بعير من الورق مائة وعشرون درهما، أوعشرة دنانير، ومن الغنم قيمة كل ناب من الابل عشرون شاة» (همان، ص 194).

د) دسته‌ای از روایات با اصل قرار‌دادن شتر در صورت فقدان شتر، مواردی را به عنوان بدل ذکر می‌کنند، چهار روایت از جمله روایت ابی بصیر:

وبإسناده، عن محمد بن أحمد بن يحيى، عن إبراهيم، عن أبي جعفر، عن علي بن أبي حمزة، عن أبي بصير، قال: «دية الرجل مائة من الابل، فان لم يكن فمن البقر بقيمة ذلك، فان لم يكن فألف كبش» (همان).

هـ) روایتی به جای شتر، دو هزار گوسفند را مطرح کرده است:

وعن الحسين بن سعيد، عن معاوية بن وهب قال: سألت أبا عبدالله (ع) عن دية العمد، فقال: «مائة من فحولة الابل المسان، فان لم يكن إبل فمكان كل جمل عشرون من فحولة الغنم» (همان، ص 200).

و) صحیحه عبدالله بن سنان است که مبلغ دوازده هزار درهم را مطرح کرده است.