علما متفقند که دیه در قتل خطا و شبه عمد واجب است و همین‌طور در عمدی که فاقد یکی از شرط‌های تکلیف باشد؛ مانند صغیر و مجنون. دیه بر دو قسم تقسیم می‌شود: مغلظه و مخففه. مخففه در قتل خطا و مغلظه در شبه عمد واجب می‌شود. اما دیه قتل عمد، هرگاه ولی دم از آن گذشت نماید، شافعی و حنابله معتقد به دیه مغلظه هستند. اما ابوحنیفه معتقد به دیه در قتل عمد نیست و بر مصالحه طرفین موکول شده است. کسانی که معتقد به قتل شبه عمد هستند، درباره دیه مغلظه اختلاف دارند. امام شافعی و «عطاء بن رباح» گفته‌اند: «سی شتر حقه(ماده شتری که وارد چهارمین سال شده)، سی جذعه (ماده شتری که وارد سال پنجم شده) و چهل شتر خلفه(حامله) می‌باشد. در نزد شافعیه کسانی که مهدور الدم هستند؛ مانند زانی محصن، تارک الصلاه، راهزن و صائل (مهاجم) دیه ندارند» (هیتمی، 2001م، ج2، ص43).