بار خدايا، درود بفرست بر محمد و خاندان او. ما از سپري شدن‏ رمضان اندوهگينيم، تو ما را بر اندوه اين فراق پاداش خير ده و اين روز عيد و روز روزه گشادن را بر ما مبارك گردان .چنان كن كه روز عيد از شمار بهترين روزهايى باشد كه بر ما گذشته و عفو تو را به سوى ما آورده و گناه ما را زدوده است. بار خدايا، گناهان آشكار و نهان ما را بيامرز.

اى خداوند، با به پايان رسيدن اين ماه ما را از لوث گناه پاك نماى و با رفتنش، از ورطه گناهان برهان و از نيكبخت‏ترين كسانى قرار ده كه‏ در آن به عبادت تو پرداخته‏ اند و نصيبشان از همه بيشتر بوده و بيش از همه از آن بهره يافته‏ اند.

بارخدايا، اگر كسى از بندگان تو، حق اين ماه آن چنان كه شايسته‏ اوست رعايت كرده و حرمتش نگه داشته و وظايف خود و احكام آن را به ‏جاى آورده و از گناهان پرهيز كرده و به تو تقرب جسته، آن سان كه ‏خشنودى تو نصيبش شده و رحمت تو بر او روى نهاده،اى خداوند، همانند مزدى كه او را مى‏ دهى، از خزانه بى ‏نيازيت به ما نيز ارزانى دار و چند برابر آن از فضل خود عطا فرماى، كه خزاين فضل تو را نقصان ‏نيست، بلكه همواره در افزايش است، و معادن احسان تو دستخوش فنا نشود و بخشش تو چه بخششى گواراست.

بار خدايا، بر محمد و خاندانش درود بفرست و براى ما مزدى‏ بنويس چونان مزد كسى كه اين ماه را تا روز قيامت روزه داشته و تو را عبادت كرده است.

اى خداوند، ما در اين روز فطر، روز عيد و شادمانى مؤمنان، روز اجتماع مسلمانان به گرد يكديگر، از هر گناه كه مرتكب شده‏ايم و از هركار زشت كه زين پيش از ما سر زده، و از هر خيال بد كه در دل خود پنهان‏ داشته ‏ايم، توبه مى ‏كنيم، توبه كسى كه در دل خيال بازگشتش به گناه‏نيست و بار ديگر به گناه باز نگردد، توبه‏اى بى ‏بازگشت، عارى از هر گونه شك و ريب.

بار خدايا، چنين توبه‏ اى را از ما بپذير و از ما خشنود شو و ما را در آن توبه ثابت قدم گردان.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْبُرْ مُصِيبَتَنَا بِشَهْرِنَا، وَ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا وَ فِطْرِنَا، وَ اجْعَلْهُ مِنْ خَيْرِ يَوْمٍ مَرَّ عَلَيْنَا أَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ، وَ أَمْحَاهُ لِذَنْبٍ، وَ اغْفِرْ لَنَا مَا خَفِيَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ مَا عَلَنَ. اللَّهُمَّ اسْلَخْنَا بِانْسِلَاخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَايَانَا، وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَيِّئَاتِنَا، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ، وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِيهِ، وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْهُ. اللَّهُمَّ وَ مَنْ رَعَى هَذَا الشَّهْرَ حَقَّ رِعَايَتِهِ، وَ حَفِظَ حُرْمَتَهُ حَقَّ حِفْظِهَا، وَ قَامَ بِحُدُودِهِ حَقَّ قِيَامِهَا، وَ اتَّقَى ذُنُوبَهُ حَقَّ تُقَاتِهَا، أَوْ تَقَرَّبَ إِلَيْكَ بِقُرْبَةٍ أَوْجَبَتْ رِضَاكَ لَهُ، وَ عَطَفَتْ رَحْمَتَكَ عَلَيْهِ، فَهَبْ لَنَا مِثْلَهُ مِنْ وُجْدِكَ، وَ أَعْطِنَا أَضْعَافَهُ مِنْ فَضْلِكَ، فَإِنَّ فَضْلَكَ لَا يَغِيضُ، وَ إِنَّ خَزَائِنَكَ لَا تَنْقُصُ بَلْ تَفِيضُ، وَ إِنَّ مَعَادِنَ إِحْسَانِكَ لَا تَفْنَى، وَ إِنَّ عَطَاءَكَ لَلْعَطَاءُ الْمُهَنَّا. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اكْتُبْ لَنَا مِثْلَ أُجُورِ مَنْ صَامَهُ، أَوْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ. اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِ فِطْرِنَا الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِينَ عِيداً وَ سُرُوراً، وَ لِأَهْلِ مِلَّتِكَ مَجْمَعاً وَ مُحْتَشَداً مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ أَذْنَبْنَاهُ، أَوْ سُوءٍ أَسْلَفْنَاهُ، أَوْ خَاطِرِ شَرٍّ أَضْمَرْنَاهُ، تَوْبَةَ مَنْ لَا يَنْطَوِي عَلَى رُجُوعٍ إِلَى ذَنْبٍ، وَ لَا يَعُودُ بَعْدَهَا فِي خَطِيئَةٍ، تَوْبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ الشَّكِّ وَ الِارْتِيَابِ، فَتَقَبَّلْهَا مِنَّا، وَ ارْضَ عَنَّا، وَ ثَبِّتْنَا عَلَيْهَا.

اعمال شب عید فطر

1- در هنگام غروب آفتاب غسل شود.

2- آن شب به نماز، دعا، استغفار، درخواست از حق تعالى و بیتوته در مسجد احیا گردد.

3- بعد از نماز مغرب و عشاء، نماز صبح و نمازعید فطر ذکر؛" اَللَّهُ اَكْبَرُ، اَللَّهُ اَكْبَرُ لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ، وَاللَّهُ اَكْبَرُ، اَللَّهُ اَكْبَرُ، وَللَّهِ‏ِ الْحَمْدُ، اَلْحَمْدُ للَّهِ‏ِ عَلى‏ ما هَدينا، وَلَهُ الشُّكْرُ على‏ ما اَوْلينا" گفته شود.

4- بعد از نماز مغرب و نافله آن، دست ها را به سوى آسمان بلند کرده و بگوید:" يا ذَاالْمَنِ‏ وَالطَّوْلِ، يا ذَاالْجُودِ، يا مُصْطَفِىَ مُحَمَّدٍ وَناصِرَهُ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ، وَاغْفِرْ لى‏ كُلَّ ذَنْبٍ اَحْصَيْتَهُ، وَهُوَ عِنْدَكَ فى‏ كِتابٍ مُبينٍ‏" پس به سجده برود و صد مرتبه در سجده بگوید: " اَتُوبُ اِلَى‏ اللَّهِ " پس هر حاجت که دارد از حق تعالى بخواهد که ان شاء الله تعالى بر آورده خواهد شد.

5- زیارت امام حسین (ع) که فضیلت ‏بسیار دارد.

6- ده مرتبه ذکر" يا دائِمَ الْفَضْلِ عَلى‏ الْبَريِّةِ، يا باسِطَ الْيَدَيْنِ بِالْعَطِيَّةِ، يا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنِيَّةِ، صَلِّ عَلى‏ مُحَمِّدٍ وَ آلِهِ خَيْرِ الْوَرى‏ سَجِيَّةً، وَ اغْفِرْ لَنا يا ذَاالْعُلى‏ فى‏ هذِهِ الْعَشِيَّةِ" که از اعمال شب جمعه است، گفته شود.

اعمال روز عید فطر

1- بعد از نماز صبح و نمازعید آن تکبیراتى را که در شب عید ذکر شد،[1] گفته شود.

2- پرداخت زکات فطره پیش از نمازعید.

3- انجام غسل روزعید. که زمان آن بعد از طلوع فجر تا زمان به جا آوردن نمازعید است. در هنگام غسل بگو: " اَللّهُمَّ ايماناً بِكَ، وَتَصْديقاً بِكِتابِكَ، وَاتِّباعُ سُنَّةِ نَبيِّكَ مُحَمَّدٍ صَلّى‏ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ." و پس ازغسل بگو:" َاللّهُمَّ اجْعَلْهُ كَفَّارَةً لِذُنُوبى‏، وَطَهِّرْ دينى‏ اَللّهُمَّ اَذْهِبْ عَنِّى الدَّنَسَ."

4- برای اقامه نمازعید لباس نیکو پوشیده و ازعطر استفاده نمایید.

5- پیش از نماز عید، در اول روز افطار کنى. بهتر آن است که به خرما یا به شیرینى باشد.

6- اقامه نماز عید.

7- زیارت امام حسین (ع).

8- دعاى ندبه خوانده شود.

مسائلی پیرامون نماز عید فطر

(مسئله 1) «نماز عيد فطر و قربان» در زمان حضور امام(عليه السلام) واجب است و بايد به جماعت خوانده شود و در زمان ما كه امام(عليه السلام)غايب است، مستحب است و مى توان آن را به جماعت خواند.

(مسئله 2) وقت نماز عيد فطر و قربان از اول آفتاب روز عيد است تا ظهر.

(مسئله 3) مستحبّ است نماز عيد قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و در عيد فطر مستحبّ است، بعد از بلند شدن آفتاب افطار كنند و زكات فطره را هم بدهند، بعد نماز عيد را بخوانند.

(مسئله 4) نماز عيد فطر و قربان، دو ركعت است كه در ركعت اول، بعد از خواندن حمد و سوره، نمازگزار بايد پنج تكبير بگويد، و بعد از هر تكبير، يك قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم، تكبير ديگرى بگويد و به ركوع رود و دو سجده به جا آورد و برخيزد، و در ركعت دوم، چهار تكبير بگويد و بعد از هر تكبير، قنوت بخواند و تكبير پنجم را بگويد و به ركوع رود و بعد از ركوع، دو سجده به جا آورد و تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد.

(مسئله 5) در قنوت نماز عيد فطر و قربان هر دعا و ذكرى بخوانند، كافى است ولى بهتر است اين دعا را به قصد اميد ثواب بخوانند:

«اَللّهمَّ اَهْلَ الْكِبْرِياءِ وَالْعَظَمَةِ وَاَهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَروتِ و اهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ اَهْلَ التَّقوى وَ الْمَغْفِرَةِ اَسْألُكَ بِحَقِّ هذَا الْيَومِ الَّذِى جَعَلْتَهُ لِلْمُسلِمينَ عيداً و لِمُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفَاً وَ كَرامَةً وَ مَزيداً اَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ اَنْ تُدخِلَنِى في كُلِّ خَيْر اَدْخَلْتَ فيهِ مَحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد وَ اَنْ تُخْرِجَنِى مِنْ كُلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ اَلّلهُمَّ اِنّى اَسْألُكَ خَيْرَ ما سَألَكَ بهِ عِبادُكَ الصَّالِحُونَ وَ اَعُوذُ بِكَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُكَ الْمُخْلَصُونَ».

(مسئله6 ) مستحبّ است در نماز عيد فطر و قربان قرائت را بلند بخوانند.

(مسئله7 ) نماز عيد سوره مخصوصى ندارد، ولى بهتر است كه در ركعت اول آن سوره «شمس» (سوره 91)، و در ركعت دوم سوره «غاشيه» (سوره 88) را بخوانند، يا در ركعت اول سوره «أعلى» (سوره 87)، و در ركعت دوم سوره «شمس» را بخوانند.

(مسئله8 ) مستحبّ است روز عيد فطر قبل از نماز عيد، به خرما افطار كند و در عيد قربان از گوشت قربانى بعد از نماز، قدرى بخورد.

(مسئله9 ) مستحبّ است پيش از نماز عيد غسل كند و دعاهايى كه پيش از نماز و بعد از آن در كتابهاى دعا ذكر شده به اميد ثواب بخواند.

(مسئله10 ) مستحبّ است در نماز عيد بر زمين سجده كنند و در حال گفتن تكبيرها دستها را بلند كنند و نماز را بلند بخوانند.

(مسئله11) بعد از نماز مغرب و عشاى شب عيد فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عيد و نيز بعد از نماز عيد فطر مستحبّ است اين تكبيرها را بگويد: « اَللهُ اَكْبَرُ، اَللهُ اَكْبَرُ، لااِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَكْبَرُ، اَللهُ اَكْبَرُ وَلِلّهِ الْحَمْدُ، اَللهُ اَكْبَرُ عَلى ما هَدانا».

(مسئله12 ) مستحبّ است انسان در عيد قربان بعد از ده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است، تكبيرهايى را كه در مسئله قبل گفته شد بگويد و بعد از آن ادامه دهد: «اَللهُ اَكْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهِيمَةِ الأَنْعامِ وَ الْحَمْدُلِلَّهِ عَلى ما اَبْلانا»، ولى اگر عيد قربان را در منا باشد، مستحبّ است بعد از پانزده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز سيزدهم ذيحجّه است، اين تكبيرها را بگويد.

(مسئله13) خواندن نماز عيد زير سقف كراهت دارد.

(مسئله14) اگر نمازگزار در تكبيرهاى نماز و قنوتهاى آن شك كند، اگر از محلّ آن نگذشته است، بنا را بر اقل بگذارد و اگر بعد معلوم شود كه گفته بوده، اشكال ندارد.

(مسئله15) اگر انسان قرائت يا تكبيرات يا قنوتها را فراموش كند و به جا نياورد، نمازش صحيح است.

(مسئله16) اگر نمازگزار ركوع يا دو سجده يا تكبيرة الاحرام را فراموش كند، نمازش باطل مى شود.

(مسئله17) اگر در نماز عيد يك سجده يا تشهّد را فراموش كند، احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز آن را رجائاً به جا آورد، و اگر كارى كند كه براى آن سجده سهو در نمازهاى يوميه لازم است، احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز رجائاً دو سجده سهو براى آن بنمايد.

--------------------------

[1] اَللَّهُ اَكْبَرُ، اَللَّهُ اَكْبَرُ لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ، وَاللَّهُ اَكْبَرُ، اَللَّهُ اَكْبَرُ، وَللَّهِ‏ِ الْحَمْدُ، اَلْحَمْدُ للَّهِ‏ِ عَلى‏ ما هَدينا، وَلَهُ الشُّكْرُ على‏ ما اَوْلينا