آيت الله العظمی يوسف صانعی در ديدار با مدير عامل و چند تن از دست اندركاران و خبرنگاران خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) به بيان ديدگاه های خود در زمينه های مختلف از جمله فتوای 38 تن از علمای وهابيت، نوع عزاداری ها در ايام محرم، تشيع و وحدت جهان اسلام، حقوق بشر، اعدام صدام و اوضاع عراق و حقوق زنان پرداخت.
به گزارش خبرنگار فقه و حقوق ايسنا، آيت الله العظمی صانعی درباره ی فتوای 38 تن از علمای وهابی عربستان مبنی بر اعلام جهاد عليه شيعيان عراق گفت:
«اين مطلب را شنيدم اما فكر نمی كنم كه اين مساله چيز ارزشمندی باشد. اين ها چيزهايی است كه برخی ها آن را می نويسند ولی اصلا اين ها قابل ذكر نيستند. اين ها نمی توانند سياست های كلی را تعيين كنند. سياست كلی سياستی است كه حكومت تعيين می كند. برخورد دولت عربستان هم امسال نسبتا برخورد خوب و سالمی بود».
وی ادامه داد: «ممكن است اصل اين مساله به طور كلی جهل باشد. شيعه اگر بتواند خود را در دنيا معرفی كند، اين مسايل هيچ گونه تاثيری نخواهد داشت; چون شيعه جمع بين عقل و عاطفه، عدل و انصاف و حق و احسان است و اين مطابق فطرت بشر است و هيچ كس نمی تواند كاری را در مقابل آن انجام دهد.
بايد در عزاداری ها دروغ اضافه نكنيم و حيله های سياسی در آن به كار نبريم

رعايت حقوق بشر و عدالت زمينه ساز آمدن مهدی موعود (عج) است».

آيت الله العظمی صانعی بيان داشت:
«در روزهای محرم و شروع عزاداری ها خواهيد ديد كه همه اين تبليغات عليه شيعه بيهوده است; البته به شرط آن كه عزاداری ها درست و صحيح انجام شود نه اين كه آنها ]ائمه [راضی باشند خير بلكه حداقل خودمان عزاداری هايمان را قبول داشته باشيم. دروغ به آن اضافه نكنيم و حيله های سياسی در آن به كار نبريم و عزاداری های سنتی و واقعی را به اجرا بگذاريم; همان طور كه در همه جای دنيا انجام می شود».
ايشان فرمودند:
«عزاداری های درست و سنتی، تبليغات منفی را از بين می برد. بشر امروز حاضر نيست كه خلاف عاطفه عمل كند و كسی را بكشد. بشر امروز بشر عاطفه، مهربانی و حقوق بشر است. امروز اگر هر دولتی بخواهد بگويد كه من محبوبم می گويد حقوق بشر و عدالت در مملكت من رعايت می شود و اين زمينه ساز آمدن مهدی موعود(عج) است. يعنی زمينه در حال فراهم شدن است كه اگر زمانی كسی فرياد عدالت زد همه در اطرافش جمع شوند. اين ها همه زمينه ساز آمدن آن حضرت است. تبليغات منفی و فتواهای اين چنين (فتوای وهابيون) به جايی نخواهد رسيد منتها به شرط آن كه درست عمل كنيم.
اگر بتوانيم تشيع را آن چنان كه هست معرفی كنيم دنيا كاملا طرفدار شيعه خواهد بود».
وی تصريح كرد: «به نظر من اگر بتوانيم تشيع را آن چنان كه هست معرفی كنيم و آن هم اين كه بگوييم كه تشيع دين عدل و انصاف و عقل و احسان است و نه دين خشونت، ارعاب، ترور و آن را دين آزادی بحث، سخن و آزادی عمل بدانيم، دنيا كاملا طرفدار شيعه خواهد بود; اما اگر هرگاه كسی حرف زد بگوييم اين را خدا گفته است آن شخص هم می گويد بله اگر خدا اين را گفته قبول دارم اما مگر شما از پيش خدا آمده ايد؟ نگاه كنيد شايد جايی كيفيت برداشت شما اشتباه باشد. شايد برداشت ديگری هم باشد كه بتوان از آن برداشت، بهره ديگری برد.
آيت الله العظمی صانعی با بيان اين كه دنيا ديگر حوصله ی درگيری ندارد، گفت: دنيا به دنبال علم، مطلب و دانش است.

صرف اعتقاد قابل مجازات نيست، ارتدادی كه با مجازات همراه است ارتدادی است كه با عملی برخلاف مصالح اسلام و مسلمين همراه باشد».
وی با اشاره به مساله ی مسيحی شدن يك مسلمان و بازگشت دوباره اش به مسيحيت ادامه داد: «برخی معتقدند كه حكم مسيحی شدن يك مسلمان، اعدام و ارتداد است اما اگر مسيحی مسلمان شد معتقديم بايد به وی احترام گذاشت و به او جايزه داد كه اين مساله از سوی يك جوان قابل قبول نيست; به او می گوييم كه اين قانون خداست، می گويد اگر قانون خدا باشد قبول است اما از كجا معلوم كه اين قانون خدا باشد. بايد برای اين گونه سوالات پاسخی يافت. به نظر من صرف اعتقاد قابل مجازات نيست اما اگر شخصی بخواهد از اعتقاد و ارتدادش سوءاستفاده و به اسلام و مسلمين توهين كند، در اين صورت مستحق مجازات است; چون كسی حق توهين ندارد اما اگر شخص با مسيحی شدن به دنبال كار خودش است ما هم نبايد كاری به او داشته باشيم. ما به صرف اعتقاد نبايد كسی را مجازات كنيم. ارتدادی كه با مجازات همراه است ارتدادی است كه با عملی برخلاف مصالح اسلام و مسلمين همراه باشد.
آيت الله العظمی صانعی در ادامه به بحث اعدام صدام و اظهارنظر مدافعان حقوق بشر مبنی بر عدم وجود مجازات اعدام تصريح كرد: «ما نمی توانيم آزادی افراد را سلب كنيم. كسی كه چهار فرزند را يتيم و زنی را بی سرپرست می كند مستحق مجازات است. اين كه می گويند مجازات قصاص خلاف حقوق بشر است، درست نيست. اعدام و قصاص هريك بحث هايی جدا از هم هستند. در اين جا اسلام عملا بهترين قانون يعنی قانون قصاص را مطرح كرده است. اين قانون بهترين قانون است كه در دنيا قانونی به زيبايی آن وجود ندارد. قانون قصاص جمع بين حقوق افراد، دولت و ملت است».
وی تصريح كرد: «كسی كه افراد زيادی را به خاطر رياست بر كشورش به خاك و خون كشيده يا در جنگ با ايران جانبازانی كه با اين همه مشكل جسمی و روحی مواجه شده اند، به وجود آورده، مخالف با حقوق بشر انجام نداده است؟ اشتباه اين است كه مجازات اعدام را با مساله ی قصاص مخلوط می كنند. مجازات قصاص مقابله به مثل است و جنبه ی حقوقی دارد. مجازات اعدام را بايد مورد بحث قرار داد. در قصاص، شخص آزاد است كه فرد قاتل را بكشد يا آزاد كند اما اگر بگوييم شخص قاتل را بايد زندانی كرد و حق كشتن آن را به صاحب حق ندهيم و غيره و بالاخره آزادش كنيم، اين حقوق بشر نيست. صدام هزاران تن را كشته و الان صاحبان خون به دنبال كشتنش هستند، اين خلاف حقوق بشر نيست».
آيت الله العظمی صانعی در ادامه با اشاره به اوضاع عراق، با ابراز اميدواری نسبت به برقراری امنيت در اين كشور ابراز اميدواری كرد كه امنيت در عراق حفظ شود و مردم ايران هم بتوانند به راحتی به زيارت اماكن مقدسه بپردازند. اين يك كار فرهنگی، دينی و عاطفی است و بسياری از مشكلات مردم با رفتن به اين اماكن متبركه كم می شود.

ايسنا تا به حال در حد توان خود اطلاع رسانی را در مسير افكار امام(ره) انجام داده است.

وی در ادامه با اشاره به هشتمين سال فعاليت خبرگزاری دانشجويان ايران بيان داشت: «به صراحت می گويم كه ايسنا تا به حال در حد توان خود اطلاع رسانی را در مسير افكار امام(ره) انجام داده است. اين خبرگزاری تمام توانش را به كار بسته، خداوند هم توفيق خواهد داد. من در سفر حج در ديداری كه با كسانی از داخل و خارج داشتم معمولا همگان از ايسنا راضی بودند و برخی تعريف می كردند و برخی هم شكايتی نداشتند كه اين جای شكرگزاری دارد».
آيت الله العظمی صانعی افزود: «امروز راه خدمت به اسلام اين است كه اسلام را دين عقل و منطق، احسان و عاطفه معرفی كنيم; اگر بتوانيم اسلام را اين گونه معرفی كنيم بسياری از دشمنی ها با اسلام خنثی می شود».
وی در ادامه در رابطه با حج فرمودند: «حج فلسفه عملی حقوق بشر در اسلام است. قرآن كريم وقتی می خواهد درباره ی خانه خود صحبت كند خانه خود را هم خانه خود و هم خانه ملت می داند يعنی از اين بهتر خداوند نمی تواند بشريت را بالا ببرد و انسان را محترم بداند».
آيت الله العظمی صانعی تصريح كرد: «اسلام را بايد به گونه ای معرفی كرد كه ما منطقی بودن و عقلانی بودن آن را در حد افكار خود به ديگران بفهمانيم و بتوانيم حقوق بشر اسلام را در دنيا مطرح كنيم و اين بهترين كاری است كه افرادی كه در رشته های حقوقی هستند می توانند انجام دهند».

هيچ كس را نمی توان از حقوق اجتماعی محروم كرد.

وی در پاسخ به سوال ايسنا درباره ی مبنای فقهی و حدودی كه دين برای محروميت افراد از حقوق اجتماعی خود تعيين كرده است، گفت: «محروميت از حقوق اجتماعی در اسلام برای انسان ها وجود ندارد و محروميت های فعلی محروميت های تعزيری و مجازات است. در قانون جزايی كه در دوره ی شهيد بهشتی نوشته شد اگر چه نقايصی دارد اما خوبی هايی هم دارد. آنها محروميت از حقوق اجتماعی را به عنوان مجازات در اختيار محكمه قرار دادند. محكمه می تواند به عنوان يك مكمل قرار بدهد می تواند هم قرار ندهد. در اسلام ما چيزی تحت عنوان محروميت از حقوق اجتماعی سراغ نداريم. قاضی هم بايد بر اساس موازين حكم كند اما هيچ كس حق ندارد بر اساس ميل و تشخيص خود افراد را محكوم كند».
محروم كردن دانشجويان از تحصيل خلاف است
وی درباره ی محروميت علمی دانشجويان مقاطع مختلف تحصيلی بيان داشت: «اين امر خلاف است. بايد مدرك قانونی معتبری باشد كه قانون را نمايندگان مردم گذرانده باشند كه در اين صورت قابل قبول است اما خواسته افراد نمی تواند مانع از ادامه تحصيل افراد شود. بايد به تاريخ نگاه كنيم; می بينيد كه اميرالمومنين علی(عليه السلام)خوارج را از مسجد بيرون نكرد، آنها در داخل مسجد به علی (عليه السلام) بد گفتند; برخی اصحاب خواستند برخورد كنند كه ايشان فرمودند كاری به آنها نداشته باشيد و فرمودند اين افراد تا زمانی كه دست به اسلحه نبرند از حقوق بيت المال برخوردارند و حق دارند در مسجد حضور داشته باشند».
آيت الله العظمی صانعی ادامه داد: «نمی شود كسی را از آمدن به مسجد محروم كرد حتی خوارج را چه برسد به دانشجو كه كسی آنها را از رفتن به دانشگاه كه مال ملت است، محروم كند».
وی در پاسخ به اين سوال كه در بحث گزينش ها حدود و ثغور شرعی حقوق افراد كجاست؟ بيان داشت: «در دوره های قبلی بحث گزينش قانونی نبود بلكه بخشنامه ای بود. ما هم دقت می كرديم كه افراد بی جهت از حقوق خود محروم نشوند. به هر حال هيچ كس را نمی توان از حقوق اجتماعی محروم كرد».
اگر می گوييم در انتخابات افراد 18 سال حق شركت دارند در قوانين جزايی هم آن را مطرح كنيم.
وی همچنين درباره ی افزايش سن رای دهندگان از 15 به 18 سال گفت: «مساله ی اصلی، مساله درك و شعور است و مانعی ندارد اما بايد همه جا به همين شكل باشد; اگر می گوييم در انتخابات افراد 18 سال حق شركت دارند بياييم در قوانين جزايی هم مساله 18 سال را مطرح كنيم، نه اين كه دختر 9 ساله را همانند يك بزرگسال مجازات كنيم. ما يا بايد اين قوانين را به طور كلی بپذيريم يا نپذيريم اما برخی مسايل مثل ايرانی الاصل بودن رييس جمهور جزو نظامات است و از آن جا كه اسلام هم خواهان حفظ مليت ها، زبان ها و وطن پرستی شده بزرگان ما هم خواهان ايرانی الاصل بودن رييس جمهور شدند.
بايد آن جا كه دو مرد برای شهادت می خواهيم دو زن هم بخواهيم.
چه كسی می تواند بگويد شهادت زنی مطلع در موضوعی قبول نيست اما شهادت مردی بااطلاعات كم قبول است؟»
وی در ادامه در باب شهادت دادن زنان تصريح كرد: «در باب شهادت می گويند دو زن به جای يك مرد است محروم كردن دو نفر از شهادت اگر آن را يك حق بدانيم، درست نيست و معتقديم كه زن و مرد با هم برابرند و بايد آن جا كه دو مرد برای شهادت می خواهيم بايد دو زن هم بخواهيم; آنها فرقی با هم ندارند. جايی كه خواهان حضور دو زن به جای يك مرد هستيم زمانی است كه زن ها اطلاعات كمی دارند اما اگر جايی زن ها دارای تحصيلات و مثلا دكترای رشته ای هستند چه كسی می تواند بگويد كه شهادت او مورد قبول نيست اما شهادت يك مردی كه هيچ اطلاعاتی در آن زمينه ندارد، مورد قبول است؟ در اين جا می توان از شهادت زن استفاده كرد. هرگاه اطلاعات ضعيف است و بخواهيم ضريب اطمينان را بالا ببريم چه مرد چه زن به نظر من ما به چهار نفر نياز داريم».
آيت الله العظمی صانعی در پاسخ به سوالی درباره ی ديدگاه های وی كه حقوق زن و مرد را يكسان می داند و قوانين مربوط به حقوق زنان كه به گفته ی كارشناسان و در عمل مشكلات زيادی به وجود آورده است، گفت: «مشكل ما اين است كه ما از لحاظ قانونی دستمان بسته است.
وی با تاكيد بر اين كه بايد به زن ها آگاهی داد و تاكيد كرد كه زنان نبايد تحت تاثير ادعای صرف طرفداری از حقوقشان قرار بگيرند،يادآور شد كه اگر كسی از حفظ حقوق زنان اعلام حمايت و جانبداری كرد، بايد از وی توضيح بخواهند تا نحوه جانبداری و حفظ حقوق را بيان نمايد تا اين ادعای صرف سخنگويی كلی از حقوق زنان نباشد».
آيت الله صانعی گفت: اين آگاهی ها موجب می شود كه ما هم چيزی در حد حرف برای گفتن داشته باشيم; امام(ره) در آن زمان وقتی درخصوص منبع زيرزمينی نفت و شطرنج مطالبی جديد مطرح كردند مقاومت هايی وجود داشت اما امروز در اثر همين اعتراضات و سوال و جواب ها در زمينه حقوق زنان و ديگر زمينه ها ما حرف هايی می زنيم; البته دشمنی هايی هم صورت می گيرد اما اين دشمنی ها به جايی نمی رسد و اين آگاهی ها و پرسش ها خوب و موثر است.