error_text
موضوع:
مجموعه استفتائات پیرامون
رؤیت هلال ماه، کفاره و زکات فطره
بازدید: 45381
س1- اگر برای بعضی از مراجع تقليد، اوّل شوّال ثابت شود و عيد فطر را اعلام نمايند ولی حاكم شرع (ولی فقيه جامع الشرايط ) اول ماه را اعلام نكند وظيفه مقلّد چيست؟
آيا اعلام عيد فطر مخصوص حاكم شرع (ولی جامع الشرايط ) است يا مراجع تقليد نيز می توانند اعلام فطر نمايند؟
به نظر مبارك شما، شبی كه درآن ماه و صورت قرص كامل است (شب چهاردهم) دليل و ملاك شرعی برای ثابت شدن اوّل ماه قمری می باشد تا از اين راه وضعيت يوم الشّك معلوم شود؟
ج ـ ثبوت عيد فطر يا اول رمضان و امثال اينها تابع نظر خود مكلّف و يقين به رؤيت - يا رؤيت خودش يا شهادت دو نفر از افراد مورد وثوق به رؤيت - می باشد و به نظر اين جانب مسأله رؤيت هلال و ثبوت آن، ارتباطی به حكومت و حاكم و دولت فی حد نفسه ندارد.
س2. به نظر حضرت عالى اول ماه چگونه ثابت مى شود؟
ج ـ اول ماه به چهار چيز ثابت مى شود:
خود انسان ماه را ببيند؛
عده اى كه از گفته آنان اطمينان پيدا مى شود، بگويند ماه را ديده ايم؛
دو نفر مورد اطمينان بگويند كه در شب، ماه را ديده ايم و اوصاف ماه را مثل هم تعريف كنند؛
سى روز از اول ماه بگذرد كه به واسطه آن اول ماه بعد ثابت مى شود؛ و اول ماه با پيشگويى منجمين و علوم روز ثابت نمى شود، ولى اگر انسان از گفته آنان اطمينان و علم عادى پيدا كند، بايد به آن علم عمل نمايد.
س3 . در صورت رؤيت هلال در ايران و حكم حاكم شرعى به ثبوت رؤيت هلال و اعلام عيد در سراسر ايران، با در نظر داشتن اينكه چه بسا هلال در مناطق غربى ايران رؤيت مى شود، آيا ما مى توانيم طبق همين حكمِ حاكم، در افغانستان، حكم به ثبوت اوّل ماه شوّال نماييم؟
ج ـ گرچه حكم حاكم نسبت به اوّل ماه و هلال، نفوذ ندارد، ليكن حسب مبناى اخير اين جانب رؤيت هلال در هر مملكت براى مملكت ديگر، در صورتى كه در شب مشترك باشند اگر چه اشتراكشان در شب، در همه شب نباشد و به مقدار كمى باشد، كفايت مى كند.
س4 . در حال حاضر كه با پيشرفت ابزار علمى قادريم با استفاده از وسيله اى چون دوربين دو چشمى، هلال هاى باريك را نيز رؤيت نماييم، آيا باز براى رؤيت هلال، بايد تنها به چشم غير مسلّح متوسل شويم و يا اينكه رؤيت هلال ماه با استفاده از ابزار نيز داراى حجيت است؟
ج ـ مناط شهور و اهلّه كه مواقيت شرعى براى روزه و حج و غير آنهاست، همان حلول شهر (ماه) است نه رؤيت، و حلول به هر طريق علمى كه باشد، حجت است و كفايت مى كند؛ به علاوه آنكه بر فرض موضوعيت رؤيت، مقتضاى اطلاق ادلّه اش اعتبار رؤيت هلال با ابزار است و اختصاص به رؤيت با چشم غير مسلح ندارد.
س5. آيا اخبار مربوط به رؤيت هلال از سوى مراكز خبرى و صدا و سيماى كشورهاى اسلامى غير از ايران، حجّت است؟
ج ـ معيار، اطمينان و وثوق است، كه در موضوعات از هر راهى حاصل شود، حجّت است.
س6 . كسانى كه به خاطر بيمارى نتوانسته اند روزه ماه رمضان را بگيرند و بيمارى شان هم تا سال بعد استمرار داشته، وظيفه آنان چيست؟
ج ـ هر چند قضا از آنان ساقط است، اما بايد براى هر روز يا يك وعده غذا به فقير بدهند بخورد تا سير شود و يا يك مُد طعام، نان يا گندم يا برنج و يا امثال آنها به فقير بدهند و میزان کفاره یک مد طعام تقريباً هفتصد و پنجاه گرم، که در كفّاره يا فديه منحصراً بايد به فقرا نان، گندم و امثال اين دو از اطعمه داده شود و قيمت كفايت نمی كند؛ مگر آنكه پول را به او بدهد كه او وكالتاً، طعام تهيّه كند و وثوق به تهيّه آن نيز داشته باشد. که حداقل مبلغ ریالی آن در حال حاضر تقریباً 2500 تومان-(دو هزار و پانصد تومان) می باشد.
س 7. مُد از طعام چه مقدار است؟
ج ـ تقريباً ده سير يا هفتصد و پنجاه گرم است.
س8 . آيا مى توان به جاى غذا و مُد، پول آن را به فقير داد؟
ج ـ نمى توان، ليكن اگر پول را به او بدهند كه با آن پول غذا تهيه نمايند و وثوق به تهيه غذا با آن پول باشد، كفايت مى كند.
س 9. آيا مى توان پول را به كسى بدهيم كه اطمينان داريم براى فقير غذا و يا مُد از طعام تهيه مى كند و نيابت بدهيم او غذا و يا مد را تهيه و به آنان بدهد؟
ج ـ با اطمينان مانعى ندارد و كفايت مى كند.
س10 . آيا انسان مى تواند كفّاره چند روزى را كه به خاطر بيمارى روزه نگرفته به يك فقير بدهد؟
ج ـ آرى، مى تواند و كفايت مى كند.
س11 . زنى كه به خاطر باردارى يا به خاطر شير دادن به بچه، روزه اش را نگرفته و اين روزه نگرفتن تا سال ديگر طول كشيده، آيا علاوه بر قضا و كفاره تأخير، چيز ديگرى هم بر عهده او مى باشد؟
ج ـ علاوه بر قضا و كفاره، اگر ضرر براى بچه بوده نه خود او، بايد براى هر روز يك مُد طعام به فقير بدهد، و اگر ضرر براى خود او بوده نه بچه، بنا بر احتياط واجب بايد براى هر روز يك مُد طعام به فقير بدهد.
س12. زكات فطره به چه كسانى تعلق مى گيرد؟
ج ـ به كسى كه قبل از شب عيد فطر، حداقل توانايى تأمين مخارج يك سال خود و عائله اش را داشته باشد، كه در اين صورت بايد زكات فطره خود و عائله اش را بپردازد.
س13- آیا پرداخت زکات فطره فقط بر کسانی که در ماه مبارک رمضان روزه گرفته اند واجب است یا بر همه افراد واجب است.
ج- زکات فطره یک واجب مستقل است و در وجوب پرداخت آن فرقی بین کسانی که روزه گرفته اند و یا نگرفته اند نمی باشد.
س14. زكات فطره ميهمان شب عيد فطر بر عهده چه كسى است؟
ج ـ بر عهده خود ميهمان است، حتى اگر قبل از غروب وارد شود، زيرا با مصرف غذا و افطارى يك شب، نانخور بودن و عيلوليت صدق نمى كند. آرى، اگر قبل از غروب آمده و بناست چند روزى بماند به عهده صاحبخانه و ميزبان است چون عيلوليت و نانخور بودن صدق مى كند.
س15. اگر شخصى زكات فطره خود و اهل خانواده اش را چند سال پى در پى به دليل تنگْ دستى كه در آن روزها حتّى براى نان شب محتاج بوده اند نپردازد، ولى بعداً به دليل امكانات مالى مى تواند بدهد، چه حكمى دارد؟
ج ـ كسى كه غروب شب عيد شرايط وجوب پرداخت زكات فطره را ندارد، بعد از غنا و تمكّن، چيزى به عنوان زكات فطره بر او لازم و يا مستحب نيست. بنابراين، در مفروض سؤال زكات فطره، تعلّق نگرفته و نه تنها واجب نيست؛ بلكه مستحب هم نبوده است. پس پرداخت به عنوان زكات فطره هم در مفروض سؤال، مشروع نيست.
س16. اگر ميهمان شب عيد فطر بعد از غروب وارد شود، ليكن دعوت از او در روزهاى قبل بوده باشد، زكات فطره اش بر عهده چه كسانى است؟
ج ـ بر عهده خود ميهمان است هرچند كه از قبل دعوت شده باشد.
س17. اگر ميزبان بخواهد زكات فطره ميهمان شب عيد را در صورتى كه بر عهده ميهمان باشد، بدهد، آيا كفايت مى كند يا خير؟
ج ـ با رضايت و اجازه اش كفايت مى كند.
س18. آيا در احكام ميهمان و ميزبان از حيث زكات فطره كه در سؤال هاى قبل گفته شد، بين دعوت در خانه و يا دعوت در مراكز پذيرايى فرقى هست يا خير؟
ج ـ فرقى نمى باشد.
س19. لطفاً مقدار زكات فطره را بيان فرماييد؟
ج ـ مقدار آن تقريباً سه كيلوگرم گندم، جو، خرما، كشمش و همچنين برنج كه امروزه جزء قوت غالب است، مى باشد، هر چند پرداختن قيمت هر كدام از آنها به قيمت بازار هم كافى است که در رمضان سال (1440 -1398) مقدار زکات فطره تقريباً سه کيلوگرم گندم، جو، خرما، کشمش و هم چنين برنج می باشد که امروزه جزء قوت غالب است، و در حال حاضر قيمت سه کيلوگرم گندم در اکثر شهرهای ايران تقريباً 10000 تومان (ده هزار تومان) و قيمت سه کيلوگرم برنج 45000 تومان(چهل و پنج هزار تومان) می باشد که پرداخت آن مجزی و برائت ذمه با آن حاصل می شود.
س20. آيا مى توان زكات فطره را به سيد فقير داد؟
ج ـ سيد مى تواند زكات فطره خود را به سادات فقير بدهد، ولى غير سيد نمى تواند زكات فطره خود را به سيد بدهد.
س21. نحوه مصرف زكات فطره به نظر حضرت عالى چگونه است؟
ج ـ اگر زكات فطره را به يكى از هشت مصرفى كه براى زكات مال بيان شده برساند، كفايت مى كند، ولى احتياط مستحب آن است كه فقط به فقراى شيعه داده شود و مستحب است كه در دادن زكات فطره، خويشان فقير خود را بر ديگران مقدم بدارد و بعد همسايگان فقير، بعد اهل علم فقير، ولى اگر ديگران از جهتى برترى داشته باشند مستحب است آنان را مقدم بدارد.
س22. دادن زكات فطره به مؤسّسات دولتى و غير دولتى چه حكمى دارد؟
ج ـ پرداخت زكات فطره به كسانى كه اطمينان دارند كه به فقرا مى پردازند، مانعى ندارد و در حكم عزل آن است؛ ليكن بايد توجّه داشت كه اگر انسان خودش بتواند بپردازد به نحوى كه رعايت جهات اولويت پرداخت در مصارف كه در رساله هاى عمليّه آمده بشود، افضل است و ثواب زيادترى دارد.
س23. آيا مى توان فطريه را خرج بازسازى مساجد يا كارهاى خير ديگر مانند جشن هاى مذهبى، مراسم دهه محرم و... كرد؟
ج ـ جايز است، هر چند پرداخت آن به مستحق بهتر است.
س24. ما در تهران زندگى مى كنيم، آيا مى توانيم زكات فطره را به جاى ديگرى غير از محل زندگى، مثل محل اولى كه در آن زندگى مى كرديم يا جاى ديگر بفرستيم؟
ج ـ در هر مکانی که به مصارف معينه شرعيه برسد مانعی ندارد.
س25. آيا فطريه سربازانى كه در سربازخانه ها از جيره دولتى استفاده مى كنند، به عهده خود آنان است يا دولت؟ آيا سربازان عائله دولت محسوب مى شوند يا خير؟
ج ـ به عهده دولت نمى باشد و اگر خودشان توان پرداخت را دارند و براى غذا پول آن را مى دهند، بايد زكات را بپردازند و اگر غذا را به آنان مى دهند كه نانخور دولت محسوب مى شوند، بنا بر احتياط باز زكات فطره به عهده خود آنان است، هر چند عدم تعلق به خود آنان هم، خالى از وجه نيست.
س26. آیا می توان فطریه را قبل از عید فطر پرداخت نمود؟
ج- همچنان که جمعی از علماء متقدم و متأخر قائل شده اند پرداخت آن در ماه رمضان و قبل از عید فطر مانعى ندارد «قضاءً لصحیحة الفضلاء: ... و هو فی سعة ان یعطیها من اول یوم یدخل من شهر رمضان الی آخره.» (وسائل الشیعة، ج9، ص354، ح4)
س27. لطفاً زمان پرداخت زكات فطره را بيان فرماييد؟
ج ـ از اول شب تا زوال و ظهر روز عيد مى باشد، آرى، براى كسانى كه نماز عيد مى خوانند احتياط واجب آن است كه قبل از نماز بپردازند.
س28. آيا جايز است مكلّف زكات فطره را جدا كند و كنار بگذارد كه بعد به مصرف برساند؟
ج ـ مانعى ندارد و بعد از جدا كردن هر زمانى كه ادا نمايد زكات فطره محسوب مى شود، ليكن اگر با وجود مستحق و محل مصرف مسامحه در اداى آن نمود و از بين رفت، ضامن مى باشد.
س29. اگر به جهتى از جهات، زكات فطره را تا قبل از ظهر روز عيد، نه از مالش جدا كند و نه پرداخت نمايد، وظيفه او چيست؟
ج ـ تكليف به پرداخت باقى است، ليكن بايد قربة الى الله بپردازد و قصد ادا و قضا ننمايد.
س30. اگر بخواهد به جاى زكات فطره پول آن را بپردازد، آيا قيمت روز ادا را بايد پرداخت نمايد يا قيمت روز عيد را؟
ج ـ بايد قيمت زمان ادا را پرداخت نمايد.
س31. آيا در زكات فطره مى توان غير از اجناس معيّن شده از قوت غالب و غير از پول آن، چيز ديگرى خريد و به فقير داد يا كفايت نمى كند؟
ج ـ نمى توان و كفايت نمى كند، مگر با رضايت و اجازه گيرنده زكات (فقير) باشد.
س32. آيا در پرداخت زكات فطره، لازم است كه به فقير گفته شود زكات فطره است يا خير؟
ج ـ لازم نيست و عمده رسيدن زكات به دست فقير است، و چنانچه گفتن آن او را ناراحت مى كند و موجب آسيب رساندن به شخصيت او مى شود، نبايد گفت.
تاریخ: 1398/3/13بازدید: 45381
....
انعکاس
خدمات پایگاه
اندیشه
Istifta[@]saanei.org
If you have problem to read Farsi words, please click on
View...Encoding...UTF8 (windows)
آدرس دفتر قم : خيابان شهيد محمد منتظرى ـ كوچه هشتم ـ پلاك 4 ـ كدپستى 3713744369
تلفن : (10 - 37744009 ) - 37744767 - ( 62 - 37831660 ) نمابر: 37735080 -025
