در حج، انسانها خود را به قربانگاه مي‌برند و مي‌نگرند كه آيا مي‌توان همه چيز را فرو ريخت و پاك به سوي خدا رفت.

حج، ميراث بزرگ ابراهيم و محمد(ص) است كه به همه خداجويان مي‌فهماند كه اگر مي‌خواهي به مفهوم واقعي كلمه "آدم" باشي به سوي ما بيا و از خودت فاصله بگير و خدايي شو.

حج، پايگاه و جايگاه ابراهيم بت شكن، اسماعيل تسليم، هاجر فداكار، محمد، علي و فاطمه زهرا (صلوات الله عليهم) است و حاجي بر گرد خانه‌اي مي‌گردد و به كسي لبيك مي‌گويد كه مي‌خواهد لباس منيّت و خودخواهي را از تن بيرون كند و چون اسماعيل، عاشقانه به مذبح عشق بشتابد و با معرفت به سعي صفا و مروه روي آورد و همه چيز را در آنجا قرباني كند وگرنه جز انجام وظيفة ظاهري و اسقاط تكليف بهره ديگري نمي‌برد.