از بركات وجود امام، احياي اصل جمهوريت و اكثريت بود. شما در تاريخ فقه و فقاهت نمي توانيد شخصيتي مانند امام را بيابيد كه همزمان بر روي دو اصل جمهوريت و اسلاميت تأكيد ورزد. اينجا ديگر بحث استنباط و رساله عمليه نيست، بحث حاكميت مردم است. موضوعي كه امام آن را از پس قرنها استبداد و خود كامگي، جمهوري ناميد و مردم را براي تثبيت و تحكيم آن فرا خواند. در صورتي كه حاكميت مردم در فقه ما رو به فراموشي مي رفت و يا با استنباط هاي كوتاه و بدبينانه، مردم را (لاَيَعقِلُونَ ولاَ يَشعروُنَ) مي پنداشتند. ايشان اين فكر اشتباه را از ما و حوزه هاي علميه دور كرد و نشان داد كه راي مردم بي اهميت نيست، مردمي كه تا به امروز حوزه هاي علميه را نگاه داشته اند و نگذاشته اند كه حوزه، به حكومت و قدرت وابسته شود. مردمي كه جبهه ها را اداره كردند و باعث افتخار ايران و اسلام شدند.

ما اهميت اكثريت مردم را در مباني فقهي هم مي بينيم. مثلاً اگر مردم در نماز از امام جماعت ناراضي باشند، امامت او كراهت دارد و حتي صاحب حدائق معتقد است كه بر اساس دلالت روايات، حرام است، چرا كه حكم سلطان جائر را پيدا مي كند. صاحب “حدائق” ادامه مي دهد كه اگر در جمعيتي راجع به انتخاب امام جماعت اختلاف پيدا شد و هر دسته اي فردي را تعيين كردند، اولويت با كسي است كه اكثريت او را انتخاب كرده اند. امام جماعتي كه مأمومين او را نخواهند، حقّ ندارد نماز جماعت بخواند.

امام آمد اين موضوع را زنده كرد و گفت مردم در تعيين سرنوشت خود آزادند. خود مردم بايد كشور را بسازند و آن را اداره كنند. نمي شود با زور به مردم چيزي تحميل كرد. “بايد” فقط از آن خدا و معصومين(عليهم السلام)است، آن هم با روشي كه در اسلام نسبت به آن وجود دارد.

امام آمد و جمهوري، يعني حاكميت مردم بر سرنوشت خودشان را زنده كرد، بعد هم قانون اسلام را جايگزين قوانيني كرد كه مطابق با موازين باشد. نه مطابق با نظر بنده و نه مطابق با نظر مشهور فقها.

امام اسلام را به سطح جامعه آورد، فقه را در جامعه آورد. ما نمي توانيم اين همه خدمات را ناديده بگيريم و چشمانمان را بر روي حقايق ببنديم.

امام به ملت آگاهي سياسي داد. امروز مردم واقعيت هاي اطراف را مي بينند و به خوبي تشخيص مي دهند، تحليل مي كنند و وارد حوزه هايي مي شوند كه قبلا فكرش را هم نمي كردند.

امام زير بناي حريت و آزادي را با رفتار و كردارش در حوزه علميه بناگذاشت. در حوزه كهنسال نجف، بر تمام حيله هاي باب ربا خط بطلان كشيد و فرمود عقلاً درست نيست.

امام بعد از استقرار حاكميت جمهوري اسلامي، مسئله معادن را مطرح كرد و فرمود آنها متعلق به ملت و حكومت است.

امام با دنيايي از ميراث ماندگار و كهن و آثاري جاويدان كه هويّت ما را در آن ثبت كرده بود آمد. سلام خدا بر او باد.