در گذشته، عالمان با فرض حضور ظالمان در راس قدرت، با سران قدرت كاري نداشتند. حتي ميرزاي شيرازي بزرگ كه آن فتواي ارزنده را صادر كرد، به طور مستقيم با ناصر الدين شاه مخالفت نكرد، بلكه استعمال دخانيات را به مثابه جنگ با امام زمان(عج) مي دانست. او نمي گويد كه ناصر الدين شاه نباشد، بلكه مي گويد: “اين قرارداد ذلت بار و ننگين است”.

مرحوم مدرس مبارزه مي كرد، اما به عنوان نماينده مجلس. مبارزه آخوند خراساني و حاج آقا نور الله اصفهاني با استبداد بود نه با سلطنت و شاه. آيت الله كاشاني هم كه سابقه مبارزاتي فراواني داشت، در پست رياست مجلس مبارزه مي كرد. خلاصه آنكه در طول تاريخ، مبارزه روحانيت با حاكميت طاغوت وسلاطين نبود، بلكه هدف مبارزه آنها، امور ديگري - به جزء حاكميت سلاطين - قرار مي گرفت.

اما حضرت امام از همان آغاز مبارزه سياسي خود، راس حكومت و اصل سلطنت را هدف قرار دادند. در صورتي كه ديگران در كنار سلطنت و با بودن سلطنت، امور ديگر را هدف مبارزه خود قرار مي دادند. شيوه مبارزه حضرت امام مانند شيوه ابا عبدالله الحسين(عليه السلام) بود كه با خود يزيد و اساس سلطنت او مخالفت مي كرد. امام حسين(عليه السلام)هنگامي كه از مدينه حركت كردند، فرمودند: “وعلي الاسلام السلام اذ قد بليت الامّه‌ براع مثل يزيد بن معاويه”(35(.

چنين مبارزه اي نيازمند از خودگذشتگي است و هيچ يك از عالمان ما نيز چنين مبارزه اي نكرده اند.

پس از جريان انجمنهاي ايالتي و ولايتي كه حاكميت وقت، فيضيه را درهم كوبيد و طلبه ها را شهيد كرد، براي مدتي از سوي امام اطلاعيه اي منتشر نشد. ايشان حتي در جلسات علماي ديگر شركت نمي كرد. سر و صدا به راه افتاد وعده اي - حتي از دوستان و علاقه مندان امام - اين سؤال را مطرح كردند كه چرا امامي كه مبارزه را آغاز كرده است، آن را ادامه نمي دهد. پس از مدتي معلوم شد كه قصد ايشان اين بود كه اتمام حجت كنند. يعني اگر تا حالا مبارزه با دولت بود، از اين پس مبارزه با شاه است و مبارزه با شاه خطرناك است. آيا حاضريد كه جانتان را به خطر بيندازيد؟ راه من، مبارزه با شاه است.

بعضي از آقايان مي گفتند: “چگونه مي شود با شاه مبارزه كرد؟” به همين دليل در چهلم شهداي فيضيه اطلاعيه مهمي انتشار ندادند. اما در همان زمان اطلاعيه معروف امام مبني بر اينكه شاه دوستي يعني آدمكشي و كشتن طلبه ها، شاه دوستي يعني غارت اموال ناچيز طلبه ها، شاه دوستي يعني كتابسوزي، منتشر شد. لبه تيز اين مبارزه يا هدف اصلي اطلاعيه، متوجّه سلطنت و شخص شاه بود.

در گذشته، نتيجه مبارزه عالمان روحاني مقطعي بود، چنان كه با رفتن مدرس همان وضع سابق ادامه مي يافت و يا با رفتن آيت الله كاشاني همان كارهاي نادرست دنبال مي شد. اما نتيجه مبارزه امام از بين رفتن سلطنت و تأسيس حكومت اسلامي بود؛ حكومتي كه در آن احكام اسلامي به اجرا در مي آيد.