(س 1378) شرايط صحيح بودن اعتكاف چيست؟

ج ـ شرط صحت اعتكاف عبارت است از:

1. عقل؛ 2. نيت؛ 3. روزه گرفتن در ايام اعتكاف؛ 4. كمتر از سه روز نباشد و سه روز هم از طلوع فجر روز اوّل تا غروب آفتاب روز سوم محقق مى شود؛ 5. در يكى از مساجد اربعه باشد (مسجد الحرام، مسجدالنبىّ، مسجد كوفه، مسجد بصره) و در غير از اين مساجد از مساجد جامع بايد به قصد رجا و اميد ثواب و احتمال استحباب معتكف شود؛ 6. اذن كسى كه اذنش معتبر است مانند مستأجر نسبت به اجير خاصش؛ 7. ماندن تمام ايام اعتكاف در مسجد و خارج نشدن از مسجد، مگر براى ضرورت و كارهاى مطلوب و مرغوب شرعى. 8/5/82

(س 1379) آيا «ايمان» از شرايط اعتكاف است يا «اسلام»؟

ج ـ اسلام كفايت مى كند . 8/5/82

(س 1380) آيا در اعتكاف شرط بلوغ لازم است يا خير؟

ج ـ بلوغ شرط صحت اعتكاف نيست، بنابراين اعتكاف غير بالغ مميز صحيح مى باشد.

8/5/82

(س 1381) آيا اعتكاف كودك مميز صحيح است ؟

ج ـ اقوى، صحّت اعتكاف كودك مميّز است. 8/5/82

(س 1382) آيا در اعتكاف نيازى به قصد نمودن عبادات ديگر (علاوه بر نيت اعتكاف) هم هست؟

ج ـ آنچه براى اعتكاف شرط است، نيت كردن خود اعتكاف است. 8/5/82

(س 1383) آيا در اعتكاف واجب و مستحب، قصد وجوب يا استحباب لازم است؟

ج ـ همين كه نيت اعتكاف مى كند كفايت مى كند، بلكه نيت وجوب براى اعتكاف معنا ندارد. 8/5/82

(س 1384) اگر از روى اشتباه براى اعتكاف واجب، نيت استحباب نمايد (يا بالعكس) تكليف چيست؟

ج ـ ضررى به اعتكاف نمى زند و صحيح است. 8/5/82

(س 1385) آيا تجديد نيت در روز سوم اعتكاف مستحب، لازم است؟

ج ـ تجديد نيت لازم نيست اگر چه بهتر آن است كه در روز سوّم، نيت را تجديد كند. 8/5/82

(س 1386) زمان نيت اعتكاف چه وقتى مى باشد؟ آيا اول شب مى شود نيت كرد؟

ج ـ وقت نيت، قبل از فجر است و امّا اگر از اول شب هم اعتكاف را شروع مى كند مى تواند نيت كند. 8/5/82

(س 1387) بهترين وقت اعتكاف در روايات وارده دهه آخر رمضان است و اين كه مرسوم شده در «ايّام البيض» شهر رجب، عدّه اى اعتكاف مى نمايند، تا چه حد در روايات و اخبار، وارد شده است؟ و آيا «ايّام البيض» ماه رجب، خصوصيّتى دارد؟

ج ـ در روايات ديگر نسبت به «اَشهر حرم» هم آمده و رجب، هم از «اَشهر حرم» است، و «ايّام البيض» رجب براى اعتكاف، خصوصيّتى ندارد. 16/8/78

(س 1388) مستحبّات اعتكاف چيست؟

ج ـ عبادت، دعا و ذكر است. 16/8/78

(س 1389) آيا اعتكاف را به نيابت از كسى كه مرده است و يا به نيابت از كسى كه زنده است مى توان انجام داد؟

ج ـ آرى، مى توان انجام داد. 8/5/82

(س 1390) آيا زن ها مى توانند معتكف شوند؟ و اگر در روزهاى عادت، قرص بخورند (تا از حالت عادت خارج شده و روزه آن ها صحيح باشد) و معتكف شوند چه صورت دارد؟

ج ـ فى حدّ نفسه مانعى ندارد. 8/5/82

(س 1391) 1. آيا هرگونه روزه ولو استيجارى و ... براى اعتكاف كافى است؟

2. اگر شخصى نذر كند كه در ايام معينى معتكف شود؛ آيا مى تواند در همان ايّام، روزه نذرى يا استيجارى را كه بر عهده او مى باشد در همان اعتكاف به جا آورد؟ اگر نذر اعتكاف بدين گونه بوده است كه روزه براى اعتكاف يا به خاطر اعتكاف باشد، آيا كفايت از روزه نذرى يا اجاره اى مى كند؟

ج 1ـ آرى، كفايت مى كند و آنچه در اعتكاف معتبر است گرفتن روزه در ايام اعتكاف است نه روزه براى اعتكاف.

ج 2 ـ آرى مى تواند، امّا اگر اعتكاف را نذر كرده باشد ـ با اين قصد كه روزه براى اعتكاف باشد ـ كفايت از نذر و اجاره نمى كند. 8/5/82

(س 1392) اعتكاف در چه موقعى واجب و چه موقعى مستحب است؟ (موارد وجوب و استحباب)؟

ج ـ اعتكاف به خودى خود مستحب است و بخاطر مواردى چون نذر و عهد و قسم و اجاره و غير آن ها واجب مى شود. 8/5/82

(س 1393) آيا اعتكاف مسافر صحيح است؟

ج ـ چون يكى از شرايط صحت اعتكاف گرفتن روزه مى باشد، بنابراين اگر بتواند در سفر روزه بگيرد مثل اينكه نذر كرده باشد كه روزهاى مشخصى را در سفر روزه بگيرد، اعتكاف صحيح مى باشد، چون اعتكاف در سفر همانند حضر صحيح است. 8/5/82

(س 1394) آيا نذر روزه در سفر، جهت صحّت اعتكاف، نذر اعتكاف هم حساب مى شود كه اعتكاف واجب عينى شود يا خير؟

ج ـ نذر روزه در اعتكاف، نذر اعتكاف نيست. بنابراين، اگر تخلّف نمود، كفّاره حنث روزه را بايد بپردازد و روزه آن را اگر معيّن بوده، بايد قضا نمايد. 9/8/77

(س 1395) آيا انسان مى تواند نذر كند كه در سفر روزه بگيرد ؟

ج ـ آرى مى تواند. 8/5/82

(س 1396) كسى كه نذر كرده است كه در «ايّام البيض»، در مسجد مقدّس جمكران معتكف شود، آيا با فرض مسافر بودن او و اين كه نذر كرده كه در صورت مسافر بودن هم روزه بگيرد، آيا نذرش منعقد شده است يا خير؟ آيا درحالى كه مسافر است، اعتكافش صحيح است؟

ج ـ نذر روزه مستحبّى در سفر، اگر به قيد سفر باشد، صحيح است؛ يعنى اگر نذر كرده كه «ايّام البيض» رجب را در سفر، روزه بگيرد و در مورد اعتكاف همين قدر كه بتواند در سفر روزه بگيرد، اعتكافش هم درست مى شود، چون اعتكاف در سفر، همانند حَضَر، صحيح است. 9/8/77

(س 1397) آيا در حين مسافرت مى شود روزه در سفر را نذر كرد؟

ج ـ آرى مى تواند. 8/5/82

(س 1398) شخصى نذر كرده كه در ايام البيض ماه رجب، در مسجد مقدّس جمكران معتكف شود و نذر كرده كه در فرض مسافرت روزه هم بگيرد؛ آيا نذرش منعقد شده است؟ آيا اعتكاف او صحيح است (هرچند مسافر باشد)؟

ج ـ اگر نذر كرده كه در سفر روزه بگيرد؛ از اين حيث نذرش صحيح است. 8/5/82

(س 1399) شخصى براى درك فضيلت اعتكاف در مشهد مقدس، بعد از رسيدن به مشهد و بدون قصد اقامت، نذر كرده سه روز روزه بگيرد. آيا چنين نذرى صحيح است؟

ج ـ از اين حيث، نذرش صحيح است. 8/5/82

(س 1400) آيا زن بايد براى اعتكاف از شوهرش اجازه بگيرد؟ اگر معتكف شدن او با حقّ شوهر منافات نداشته باشد، چطور؟

ج ـ اگر منافات با حقّ استمتاع شوهر داشته باشد، بايد از شوهر اجازه بگيرد.

8/5/82

(س 1401) آيا فرزند بايد براى اعتكاف از والدين خود اجازه بگيرد؟ اگر معتكف شدن او موجب اذيت و آزار يا زحمت آن ها باشد، چطور؟

ج ـ اگر مستلزم اذيّت و آزار آن ها باشد؛ بايد اجازه بگيرد والاّ اذن آن ها معتبر نيست.

8/5/82

(س 1402) آيا بيشتر از سه روز مى توان اعتكاف كرد به طورى كه آن زياده، بخشى از يك روز يا بخشى از يك شب باشد؟

ج ـ مانعى ندارد امّا اگر پنج روز شد؛ روز ششم واجب است و همين طور هر دو روز كه گذشت روز سوم واجب مى شود. 8/5/82

(س 1403) آيا نذر اعتكاف كمتر از سه روز و همچنين نذر اعتكاف معينى كه روز سوم آن عيد قربان يا عيد فطر باشد منعقد مى شود ؟

ج ـ منعقد نمى شود و اعتكاف كمتر از سه روز باطل است. 8/5/82

(س 1404) منظور از روز در اعتكاف چيست؟ آيا پايان روز غروب آفتاب است يا مغرب؟

ج ـ وقت مغرب، همان غروب عرفى است كه خورشيد غروب مى كند. بنابراين با استتار قرص خورشيد، مغرب محقّق شده و روز تمام مى شود. 8/5/82

(س 1405) اگر كسى نذر كند سه روز منفصل اعتكاف كند؛ آيا نذرش منعقد مى شود؟

ج ـ چون از شرايط اعتكاف، اتصال ايام است، بنابراين نذر منعقد نمى شود. 8/5/82

(س 1406) آيا در تحقق اعتكاف، سه روز ناپيوسته كافى است؟

ج ـ كفايت نمى كند و بايد حدّاقل سه روز پى درپى باشد. 8/5/82

(س 1407) در چه مساجدى مى توان اعتكاف نمود؟

ج ـ در مساجد اربعه مى توان معتكف شد و نيز در هر مسجدى كه رفت و آمد در آن زياد باشد به حيث كه مسجد جامع محسوب گردد به قصد رجا و اميّد ثواب و احتمال استحباب مى توان معتكف شد. 8/5/82

(س 1408) آيا اعتكاف در مسجد جامع صحيح است؟ اعتكاف در غير مسجد جامع چگونه است ؟

ج ـ اعتكاف در غير مساجد جامع، جايز نيست و رجائاً تنها در مساجد جامع جايز است، نه مساجد محلّه و امكنه معيّنه ديگر. 8/5/82

(س 1409) تعريف مسجد جامع چيست؟ ملاك در تعيين مسجد جامع چيست؟ آيا ممكن است تعداد مساجد جامع يك شهر يا روستا متعدد باشد؟ آيا مساجد جامع ممكن است به هم خيلى نزديك باشد؟ آيا در تهران بزرگ در مسجد جامع هر محلّه مى توان اعتكاف كرد؟ آيا با حكم حاكم، جامع بودن مسجد معلوم مى شود؟

ج ـ مسجد جامع مسجدى عمومى است كه محلّ اجتماع عامّه و توده مردم است و اختصاص به اهل يك محل يا گروهى خاصّ يا زمانى خاصّ نداشته باشد و ممكن است در يك شهر چندين مسجد جامع وجود داشته باشد. 8/5/82

(س 1410) در رساله هاى عمليّه، مساجد جامع و يا مسجدى كه مردم زياد در آن آمد و شد مى نمايند، به عنوان محلّ اعتكاف آمده، در حالى كه امروزه، مساجد مختلفى در محلّه هاى مختلف به عنوان محلّ اعتكاف، استفاده مى شود كه شكّ در جامعيت آن هاست. حكم اين مسئله چيست؟

ج ـ با شكّ در جامعيت، اعتكاف در آن ها صحيح نيست. 8/5/82

(س 1411) آيا اعتكاف در غير مساجد جامع، مثل نمازخانه دانشگاه ها، رجائاً اشكال دارد يا نه؟ در صورت صحّت، احكام اعتكاف، از قبيل ترك محرّمات اعتكاف بر آن ها جارى مى شود يا خير؟

ج ـ جايز نيست و رجائاً تنها در مساجد جامعْ جايز است، نه مساجد محل و امكنه معيّنه ديگر. 9/8/77

(س 1412) ممكن است بر اثر شرايط به وجود آمده، مثل توسعه و پيشرفت محل و بزرگى مساجد، رجوع عامّه مردم در زمان هاى مختلف به مساجد، كم و زياد شود. مثلاً در برهه اى از زمان، رجوع عامّه مردم به مسجدى بوده، چون وسعت بيشتر داشته و در وسط محل بوده و به مرور زمان، مسجد ديگرى در آن محل، ساخته مى شود كه بنا به دلايلى رجوع عامّه مردم به مسجد جديد بيشتر است، آيا اين شرايط، باعث مى شود مسجد جامع به مسجد جديد اطلاق شود يا مسجد جامع، همان مسجد قديمى خواهد بود؟

ج ـ ملاك، جامعيّت مسجد است نه جامعيّت براى شهر يا محلّه. اگر هردو مسجد، محلّ رفت و آمد و اجتماع مردم آن محلّه با محلّه هاى ديگر هستند، هر دو مسجد جامع اند و اگر يكى از جامعيّت به اين معنا خارج شده، مسجد ديگر كه داراى وصف مذكور است، مسجد جامع است و بايد توجّه داشت كه مسجد جامع بودن و نبودن، تنها در مسئله اعتكافْ اثر دارد، نه در بقيّه احكام مساجد. 15/9/79

(س 1413)اگر اعتكاف در زير زمين مسجد جايز و صحيح باشد، در صورتى كه بين طبقه پايين و بالا درِ ورودى داشته باشد، اگرچه زير زمين به عنوان طبقه پايين مسجد تَلّقى شود، مى توان اعمال را در طبقه بالا انجام داد و طبقه پايين، محلّ اسكان و خواب و استراحت باشد يا خير؟ آيا هر دو محل بايد در يك مكان باشند؟

ج ـ هر مسجدى كه رفت و آمد در آن زياد باشد، به حيث اين كه مسجد جامع محسوب گردد، اعتكاف در همه جاى آن درست است و تغيير مكان و تحوّل ذكر شده در سؤال مضرّ به اعتكاف نيست. 9/8/77

(س 1414) آيا انسان مى تواند نذر كند كه در شهر ديگرى معتكف شود؟

ج ـ با فرض مطلوبيت، مانعى ندارد. 8/5/82

(س 1415) اگر آجر و خاك مسجد يا لباس معتكف غصبى باشد، اعتكاف چه حكمى دارد؟

ج ـ اعتكاف صحيح است. 8/5/82

(س 1416) اگر جاى كسى را كه معتكف بوده غصب كند فرموده اند اعتكاف او باطل است، حال اگر جاهل بود يا عامد بود ولى حال پشيمان شده و جاى خود را عوض كند، اعتكاف او صحيح است يا خير؟ در صورت عمد، آيا كفاره هم دارد يا خير؟ اگر كسى را كه زودتر از او وارد مسجد شده، بيرون كند و جايش را بگيرد، اعتكافش صحيح است يا نه؟

ج ـ اعتكاف با عوض كردن محل ـ بر فرض بطلان آن با غصبّيت محلّ قبلى در مسجدـ صحيح است، گر چه مرتكب تضييع حق و غصب شده باشد. 9/8/77

(س 1417) آيا گذاشتن وسايل يا نوشتن نام و امثال آن موجب سبقت در محلى از مسجد مى شود؟

ج ـ ايجاد حق نمى كند. 8/5/82

(س 1418) اگر اعتكاف واجب خود را در مسجدى به جا آورد و بعداً بفهمد كه اعتكاف در آنجا صحيح نبوده است؛ اعتكاف او چه حكمى دارد؟

ج ـ اعتكافش باطل است. 8/5/82

(س 1419) آيا اين عبارت صحيح است ؟ «پشت بام و سرداب و محراب مسجد، و هر چه به سبب توسعه مسجد بر آن افزوده شده جزء مسجد به حساب مى آيد، مگر آنكه بدانيم جزء مسجد نيست. يعنى در صورت شك، چنين جاهايى، حكم مسجد را دارد».

ج ـ آنچه كه از سطح مسجد و سرداب و محراب، جزء مسجد بوده تا مادامى كه علم به خارج شدن آن ها از مسجديت نباشد، حكم مسجد را دارد، امّا آنچه اضافه شده تا يقين به جزء مسجد شدن آن ها نباشد، حكم مسجد را ندارد. 8/5/82

(س 1420) جايى را كه انسان نداند جزو مسجد است يا از متعلّقات آن، آيا حكم مسجد را دارد؟

ج ـ براى اعتكاف، حكم مسجد را ندارد. 8/5/82

(س 1421) آيا فرض اوليه بر اين است كه قسمت هاى مختلف مسجد، حكم مسجد را دارند يا آنكه بايد مسجد بودن آن ها ثابت شود؟

ج ـ بايد يقين به جزء مسجد بودن داشته باشد. 8/5/82

(س 1422) اعتكاف در مكان هاى كه شك داريم جزء مسجد است (مثل بام، سرداب، حياط و مقدارى كه به مسجد افزوده شده) چه حكمى دارد؟

ج ـ بايد يقين به جزء مسجد بودن داشته باشد. 8/5/82

(س 1423) آيا اعتكاف در دو مسجد متصل به هم (به طورى كه بخشى از وقت را در يكى و بخشى از آن را در ديگرى بماند) جايز است؟

ج ـ اگر هر دو مسجد، مسجد جامع باشند؛ طبق ملاكى كه گذشت، مانعى ندارد والاّ جايز نيست. 8/5/82

(س 1424) اگر مسجدى در كنار جاده اى در بيابان باشد و هر شب جمعه، جمعيّت زيادى براى مراسم دعاى كميل از شهرهاى اطراف به آن جا بيايند، آيا آن مسجد حكم مسجد جامع را دارا مى باشد؟

ج ـ حكم مسجد جامع را ندارد. 15/9/79

(س 1425) حكم حياط مسجد براى معتكف چيست؟ آيا حكم خارج از مسجد را دارد يا حكم مسجد را؟

ج ـ حياط مسجد، اگر مسجد بودن آن احراز نشود، حكم مسجد را ندارد. 9/8/77

(س 1426) اگر اعتكاف به سبب پيش آمدن مانعى به هم بخورد:

1. آيا مى توان همان اعتكاف را بعد از برطرف شدن مانع درهمان مسجد به پايان برد؟

2. آيا مى توان آن را در مسجد ديگرى ادامه داد؟

ج 1 و 2ـ بر فرض بطلان اعتكاف، از سرگرفتن اعتكاف مجدد تابع شرايط خودش مى باشد و اعتكاف در مسجد جامع ديگر، رجائاً مانعى ندارد.

8/5/82

(س 1427) در چه مواردى معتكف مى تواند از مسجد خارج شود؟

ج ـ بيرون رفتن شخص معتكف از مسجد جهت كارهاى مطلوب و مرغوب شرعى ـ كه متوقّف بر خروج از مسجد است ـ ، مانعى ندارد. 8/5/82

(س 1428) در چه مواردى واجب است كه معتكف از مسجد خارج شود؟ اگر در مواردى كه واجب است خارج شود ولى خارج نشود؛ آيا به اعتكاف او ضررى مى زند؟

ج ـ براى مواردى كه انجام آن ها در مسجد ممكن نيست نظير بول و غائط كردن و غسل جنابت و غسل استحاضه و مانند اين ها و اگر در مسجد جنب شود خروج بر او واجب است و اگر خارج نشود، اعتكافش باطل است. 8/5/82

(س 1429) خارج شدن معتكف از مسجد در موارد ذيل، چه حكمى دارد؟

1. براى وضو و غسل مستحبّى و مسواك زدن؟

2. جهت تلفن زدن به خانواده در موارد غير ضرورى و امور متعارف؟

3. رفتن به بيرون مسجد و حياط آن؟

ج 1ـ مانعى ندارد، چون حاجت شرعى است، هر چند ضرورى نيست.

ج 2 و 3ـ بايد توجّه داشت كه جواز خروج از مسجد، منوط به مطلوبيّت و مرغوبيّت شرعيه است نه هر امرى، ولو حاجت دنيويه هم باشد، چه رسد كه آن هم نباشد، و بايد بين اعتكاف در مسجد و يا ماندن در خانه و زندان، فرق باشد، و حكمت اعتكاف، دور شدن از مسائل زندگى و ارتباط داشتن بيشتر با خالق است.

9/8/77

(س 1430) در هنگام خروج در موارد مجاز يا خروج ضرورى از محل اعتكاف:

1. آيا مى توان زير سايه راه رفت؟ آيا مى توان در سايه نشست؟

2. آيا انتخاب نزديك ترين مسير واجب است؟

ج 1ـ راه رفتن زير سايه مانعى ندارد، اگر چه بهتر اين است كه زير سايه راه نرود امّا نشستن زير سايه در صورت امكان، جايز نيست.

ج 2ـ احتياط اين است كه نزديك ترين طريق را انتخاب نمايد. 8/5/82

(س 1431) در موارد زير اگر عمداً و از روى اختيار در غير موارد مجاز، از مسجد بيرون رود، اعتكاف او چه حكمى دارد؟

1. اگر جاهل به حكم باشد.

2. اگر به سبب فراموشى يا اكراه از مسجد خارج شود.

ج 1ـ اگر جاهل به حكم باشد، اعتكافش باطل است.

ج 2ـ اگر به سبب فراموشى يا اكراه از مسجد خارج شود، اعتكافش باطل نيست.

8/5/82

(س 1432) اگر كسى در مسجد جنب شد، آيا مى تواند در مسجد غسل كند؟ وظيفه او چيست؟

ج ـ نمى تواند، بلكه واجب است از مسجد خارج شود. 8/5/82

(س 1433) اگر در مسجد الحرام و مسجد النبى جنب شود، وظيفه او چيست؟

ج ـ واجب است كه تيمّم نمايد و براى غسل كردن خارج شود. 8/5/82

(س 1434) توقف با حال جنابت در مسجد آيا ضررى به اعتكاف مى زند؟

ج ـ اعتكاف را باطل مى كند. 8/5/82

(س 1435) خارج شدن معتكف از مسجد در موارد ذيل چه حكمى دارد؟

الف) براى وضو؛ ب) غسل مستحبى و مسواك زدن؛ ج) جهت ديدار با خانواده در بيرون از محدوده مسجد؛ د) جهت تلفن زدن به خانواده در موارد ضرورى و امور متعارف؛ هـ ) براى شركت در دروس حوزه و دانشگاه.

ج ـ بيرون رفتن شخص معتكف از مسجد جهت كارهاى مطلوب و مرغوب شرعى ـ كه متوقّف بر خروج از مسجد است ـ ، مانعى ندارد؛ اما بايد توجه نمايد كه بيش از حاجت بيرون نماند و بيرون ماندن به قدرى طول نكشد كه صورت اعتكاف به هم بخورد مثل اين كه نصف روز بيرون بماند. 8/5/82

(س 1436) با توجّه به غسل مستحبّى روز سوم اعتكاف و عدم وجود محلّ استحمام در داخل مسجد، وظيفه معتكفان چيست؟

ج ـ اگر مى تواند بيرون مسجد، غسل را انجام دهد، خارج شدن از مسجد جهت غسل، مانعى ندارد، چون خروج براى امرى مطلوب است؛ ليكن نبايد بيش از حاجت بيرون بماند و نبايد به قدرى طول بكشد كه صورت اعتكاف به هم بخورد، مثل اين كه نصف روز بيرون بماند. 8/5/82

(س 1437) معتكف در روز سوم اعتكاف براى غسل مستحبى از مسجد خارج مى شود. آيا اعتكاف باطل مى شود يا خير؟ بر فرض بطلان، تنها قضا لازم است يا كفاره هم لازم مى باشد؟

ج ـ خارج شدن از مسجد جهت غسل مستحبّى مانعى ندارد، چون خروج براى امرى مطلوب است، ليكن نبايد بيش از حاجت بيرون بماند. 8/5/82

(س 1438) با توجه به اين كه محل سعى (بين صفا و مروه ) جزء مسجد نيست، اگر شخصى قصد اعتكاف در مسجد الحرام را دارد. آيا مى تواند قبل از اذان صبح در مسجد تنعيم محرم شود و بقيه اعمال را درحال اعتكاف انجام دهد؟

ج ـ خير نمى تواند. 8/5/82

(س 1439) در حين اعتكاف ، رفتن به حياط مسجد، آبدارخانه، دفتر مسجد، و ديگر قسمت ها وصحبت كردن و خنديدن چه حكمى دارد؟

ج ـ هر مسجدى كه در آن اعتكاف صحيح است و همه مكان هاى ذكر شده اگر جزء مسجد باشد تغيير مكان و تحوّل ذكر شده در سؤال، مضر به اعتكاف نيست؛ و خنديدن و صحبت كردن، اگر جدال و مباحثه براى كوبيدن طرف نباشد، مبطل اعتكاف نيست. 8/5/82

(س 1440) آيا شخص معتكف مى تواند براى شركت در نماز جمعه از مسجد محلّ اعتكاف خارج شود؟

ج ـ بيرون رفتن شخص معتكف از مسجد جهت كارهاى مطلوب و مرغوب شرعى ـ كه متوقّف بر خروج از مسجد است ـ مانعى ندارد. 8/5/82

(س 1441) با توجه به مشكلاتى كه صرف غذا در مسجد دارد، آيا صرف غذا در سالن غذا خورى كه در محوّطه مسجد است براى معتكفين جايز است؟

ج ـ هرمسجدى كه در آن اعتكاف صحيح است وهمه مكان هاى ذكر شده اگر جزء مسجد باشد تغيير مكان و تحوّل ذكر شده در سؤال، مضر به اعتكاف نيست. 8/5/82

(س 1442) آيا روحانى اى كه معتكف شده مى تواند براى امامت جماعت به مسجد ديگرى و يا براى منبر رفتن به محل ديگر برود و به محل اعتكاف برگردد؟

ج ـ براى امام جماعت مانعى ندارد، امّا منبر رفتن اگر عرفاً ضرورت داشته باشد، مانعى ندارد والاّ نبايد برود. 8/5/82

(س 1443) آيا كارمندان و معلمين مى توانند معتكف شوند و سر كلاس و محل كار رفته و سپس به مسجد برگردند؟

ج ـ خير نمى توانند. 8/5/82

(س 1444) چه چيزهايى بر معتكف حرام است؟ و كدام يك از آن ها باطل كننده اعتكاف است؟

ج ـ پنج چيز بر معتكف حرام است؛ ليكن احتياط مستحب در ترك همه محرّمات احرام است: 1. امور شَهَويه مربوط به زنان، مانند آميزش و لمس كردن و بوسيدن؛

2. استمنا؛

3. استشمام بوهاى خوش و يا گياهان خوش بو و لذّت بردن از آن ها؛

4. خريد و فروش، بلكه مطلق تجارت، بنا بر احوط؛

5. مجادله و مباحثه براى كوبيدن كسى و غلبه بر او.

و محرّمات ذكر شده، همان طور كه معصيت و گناه است، اگر عمداً انجام گيرد، موجب بطلان اعتكاف نيز هست. 17/11/77

(س 1445) آيا درحال اعتكاف بوييدن عطريات و گياهان خوشبو «براى لذت بردن» حرام است يا اگر لذّت هم نبرد جايز نيست؟

ج ـ اگر براى لذّت بردن باشد، حرام است. 8/5/82

(س 1446) اگر در اعتكاف معامله اى انجام دهد، آيا آن معامله صحيح است؟

ج ـ معامله صحيح است، اگر چه اعتكافش هم باطل مى شود. 8/5/82

(س 1447) آيا در صورت نياز و ضرورت مى توان در اعتكاف خريد و فروش كرد؟ آيا در اين امور توكيل يا نقل به غير بيع، لازم است (يعنى به شخص ديگرى وكالت دهد تا از طرف او خريد و فروش كند يا به غير خريد و فروش، مثلاً با قرض يا بخشش، نقل و انتقال كند؟)

ج ـ اگر ضرورت عرفى براى نفس اعتكاف باشد و توكيل و يا نقل به غير بيع ممكن نباشد، مانعى ندارد، امّا اگر ضرورت براى غير اعتكاف باشد، اين ضرورت مجوّزى براى ارتكاب آن نمى باشد. 8/5/82

(س 1448) اشتغال به امور دنيوى مثل خياطى و... در زمان اعتكاف چه حكمى دارد؟

ج ـ اگر براى امور دنيوى باشد بايد ترك شود، و بايد بين اعتكاف در مسجد با ماندن در خانه و زندگى فرق باشد و حكمت اعتكاف دور شدن از مسائل زندگى و ارتباط زيادتر با خالق است. 8/5/82

(س 1449) حكم موارد زير براى زن و شوهر درحال اعتكاف چگونه است؟ لمس، بوسه، نگاه از روى شهوت و صحبت تلفنى از روى شهوت؟

ج ـ همه موارد حرام است. 8/5/82

(س 1450) آيا استمنا از محرّمات اعتكاف مى باشد؟

ج ـ از محرّمات اعتكاف است. 8/5/82

(س 1451) چه كارهايى باعث باطل شدن اعتكاف مى شوند؟

ج ـ ترك شروط ذكر شده در جواب سؤال اول فصل اعتكاف موجب بطلان اعتكاف است؛ همچنين انجام بعضى از محرّمات مانند جماع، لمس و بوسيدن با شهوت هم باعث فساد و بطلان اعتكاف است. 8/5/82

(س 1452) كدام يك از موارد زير به صحت اعتكاف ضرر مى زند؟

الف) غصب كردن جاى معتكفين ديگر، ب) در حال اعتكاف لباس غصبى پوشيدن،

ج) غصبى بودن زمين مسجد، د) غصبى بودن فرش مسجد.

ج ـ در كلّيه موارد به صحّت اعتكاف ضرر نمى رسد. 8/5/82

(س 1453) ارتكاب كدام يك از محرّمات اعتكاف، اعتكاف را باطل مى كند؟ اگر يكى از محرّمات اعتكاف را سهواً مرتكب شود، آيا به صحّت اعتكاف ضررى وارد مى كند؟ حكم جماع چگونه است؟

ج ـ همه محرّمات اگر عمداً انجام گيرد، موجب بطلان اعتكاف نيز هست، امّا اگر سهواً انجام گيرد احتياط در اتمام و قضاى اعتكاف، واجب معين است و از سر گرفتن در غير واجب معين، اگر در دو روز اوّل باشد و اتمام و از سر گرفتن اعتكاف است، اگر در روز سوم باشد. 8/5/82

(س 1454) اگر زنى را كه معتكف است، طلاق رجعى دهند تكليفش چيست؟ اعتكاف او چه حكمى دارد ؟

ج ـ بايد به اعتكافش ادامه دهد و اعتكافش صحيح است. 8/5/82

(س 1455) حكم طلاق و ازدواج درحال اعتكاف چيست؟

ج ـ فى حد نفسه مانعى ندارد. 8/5/82

(س 1456) آيا در اعتكاف انصراف و رجوع جايز است؟

ج ـ اگر واجب معين باشد نمى توان رجوع كرد، اما اگر واجب موسع باشد يا مندوب و مستحب باشد، رجوع قبل از اكمال دو روز اوّل جايز است، امّا روز سوم رجوع جايز نيست. 8/5/82

(س 1457) آيا انسان مى تواند از آغاز، هنگام نيت، شرط كند كه اگر برايش اتفاقى افتاد يا مشكلى پيش آمد مثلاً بگويد اگر هوا سرد شد اعتكاف را رها كند ؟ حتى در روز سوم؟ آيا لازم است اتفاق يا مشكل خاصى را در نظر بگيرد؟

ج ـ آرى، مى تواند و لازم نيست عارض خاصّى را در نظر بگيرد. 8/5/82

(س 1458) آيا در اعتكاف نذرى، انسان مى تواند هنگام خواندن صيغه نذر شرط كند كه اگر مانعى پيش آمد اعتكافم را رها مى كنم؟

ج ـ آرى مى تواند. 8/5/82

(س 1459) آيا معتكف مجاز است كه در هنگام نيت شرط كند كه «هر وقت خواست» (حتى در روز سوم) از اعتكاف برگردد؟ اگر بعد از نيت، حكم شرط خود را ساقط نمود، آيا شرط او ساقط مى شود يا خير؟

ج ـ معتكف مى تواند هنگام نيت، چنين شرطى را متذكر شود امّا اگر بعداً آن شرط را اسقاط كرد، ظاهر اين است كه اين شرط ساقط نمى شود، اگر چه احتياط در ترتيب آثار سقوط چنين شرطى در اكمال دو روز اوّل است. 8/5/82

(س 1460) اگر در حال اعتكاف واجب سهواً يا عمداً جماع كند، در مورد قضا يا اعاده اعتكاف تكليف چيست؟ اگر اعتكاف مستحب باشد، حكم چگونه است؟

ج ـ اگر عمداً جماع كند، اعتكافش باطل است و اگر واجب معين باشد، بايد قضا كند و اگر واجب غير معين باشد، بايد اعتكاف را از اوّل آغاز نمايد؛ اگر اعتكاف مستحب باشد وبعداز اكمال دوروز اوّل باشد، بايد قضا نمايد و امّا اگر قبل از اتمام دوروز اوّل باشد نبايد قضا نمايد وامّااگر سهواً جماع نمايد ازجواب سؤال1455 معلوم شد. 8/5/28

(س 1461) اگر يكى ديگر از محرّمات اعتكاف غير از جماع را عمداً يا سهواً انجام دهد و نيز در مورد لمس كردن و بوسيدن با شهوت كه از روى سهو باشد، در هريك از موارد زير حكم چيست؟

الف) اگر اعتكاف واجب معين باشد، ب) اگر اعتكاف واجب غير معين باشد، ج) اگر اعتكاف مستحب باشد و در دو روز اول مرتكب يكى از محرّمات مورد سؤال شود، د) اگر اعتكاف مستحب باشد و در روز سوم مرتكب يكى از محرمات مورد سؤال شود.

ج ـ فرقى بين جماع و غير آن از محرّمات نيست و تفصيل آن از جواب هاى قبل معلوم مى شود. 8/5/82

(س 1462) در اعتكاف مستحب اگر روز سوم يكى از مفسدات اعتكاف از شخص سربزند، آيا قضاى آن را بايستى به جا آورد؟

ج ـ با فرض افساد در روز سوم، قضاى آن واجب است. 8/5/82

(س 1463) آيا واجب است كه قضاى اعتكاف را فوراً به جا آورد؟

ج ـ واجب نيست. 8/5/82

(س 1464) اگر كسى نذر كند ايام معيّنى را معتكف باشد و از آن ايّام معيّن تخلّف نمايد، آيا قضا بر او واجب است ؟

ج ـ آرى، قضا بر او واجب است. 8/5/82

(س 1465) اگر كسى اعتكاف را نذر نكرده و مستحبّى به جا آورده و در روز سوم، بيمار شد يا ضرورتى برايش پيش آمد، مى تواند اعتكاف را به هم بزند؟ و آيا كفّاره دارد يا خير؟

ج ـ كفّاره ندارد؛ امّا بايد آن اعتكاف را قضا نمايد. 9/8/77

(س 1466) اگر شخص معتكف در اثناى اعتكاف واجب (به نذر يا مثل آن) بميرد، آيا قضاى آن بر ولىّ او واجب است؟

ج ـ قضاى اعتكاف بر ولىّ واجب نيست. 8/5/82

(س 1467) اگر اعتكاف واجب يا مستحب را با جماع باطل كند، آيا كفاره بر او واجب است؟ آيا ارتكاب اين عمل در شب يا روز، فرقى در حكم ايجاد مى كند؟ اگر در دو روز اول يا روز سوم باشد، چطور؟

ج ـ آرى، در اعتكاف واجب، كفاره بر او واجب مى شود، امّا اگر درماه مبارك رمضان و يا قضاى روزه رمضان باشد و بعد از زوال باشد، دو كفاره بر او واجب مى شود و امّا اگر اعتكاف مستحب باشد و قبل از اتمام دو روز اوّل باشد، كفاره واجب نيست، اگر چه احتياط مستحب در دادن كفاره است. 8/5/82

(س 1468) آيا براى اداى كفاره ، اولويتى در موارد كفاره ( آزاد كردن برده، دو ماه روزه گرفتن، شصت فقير را اطعام كردن) وجود دارد؟ (يعنى بهتر باشد كه مثلاً شصت روز روزه بگيرد و اگر نتوانست مورد ديگر را انجام دهد)؟

ج ـ اگرچه در كفاره مخير است، امّا احتياط مستحب درترتيب كفاره است. 8/5/82

(س 1469) آيا باطل كردن اعتكاف به وسيله جماع و ساير محرّمات، كفاره دارد؟ و اگر كفاره دارد، آيا مثل كفاره ماه مبارك رمضان است؟

ج ـ فقط افساد اعتكاف با جماع، كفاره دارد و كفاره آن مانند كفاره ماه رمضان است.

8/5/82

(س 1470) اگر نذر كند درماه مبارك رمضان معتكف شود، سپس در ماه مبارك رمضان روزه خود را باطل كند، چند كفاره براو واجب مى شود؟

ج ـ سه كفاره بر او واجب مى شود. 8/5/82

(س 1471) اگر روزه قضا را در هنگام اعتكاف واجب بگيرد و سپس روزه خود را بعد از ظهر باطل كند ،چند كفاره بر او واجب است؟ اگر اعتكاف مستحب باشد، حكم چگونه است؟

ج ـ اگر با جماع باطل كند دو كفاره و با غير جماع يك كفاره و در اعتكاف مستحب، فقط يك كفاره است. 8/5/82

(س 1472) صحبت با تلفن همراه در داخل مسجد به منظور تماس با خانواده در مدت اعتكاف چه حكمى دارد؟

ج ـ تماس تلفنى مضر به اعتكاف نبوده و مانعى ندارد، گرچه تماس با همسر به عنوان لذت، تركش مطلوب و مناسب با اعتكاف است. 8/5/82