(س 1670) پولى را كه نمى دانيم خمس آن را پرداخت كرده ايم يا نه، آيا بايد بپردازيم؟

ج ـ اگر تعلّق خمس به آن يقينى بوده و شكّ در ادا داريد، بايد خمس آن را بپردازيد؛ و اگر شكّ در تعلّق خمس داريد، اداى آن واجب نيست. آرى، اگر مى توانيد با تفحّص و محاسبه اموال، قضيّه را بفهميد، بنا بر احتياط واجب، تحقيق و محاسبه لازم است. 12/4/74

(س 1671) آيا شركت با افرادى كه خمس نمى پردازند يا وضيعت نامعلومى دارند، اشكال دارد؟

ج ـ شركت با افرادى كه از جهت اداى خمس، وضعيت نامعلومى دارند، مانعى ندارد؛ امّا اگر معلوم است كه خمس نمى پردازند، و سرمايه اى كه در شركت قرار مى دهند، متعلّق خمس بوده، ولى خمسش را نپرداخته اند، نمى توان با آن ها شركت كرد. 28/8/74

(س 1672) نگاه كردن يا گوش دادن به تلويزيونى كه خمس به آن تعلّق گرفته است، چه حكمى دارد؟

ج ـ نگاه كردن براى غير غاصب، مانعى ندارد، چون تصرّف در مال غير نيست، و ارتباطى هم به ناظرانى كه هيچ دخالتى در روشن كردن تلويزيون نداشته اند، ندارد. 7/10/75

(س 1673) اگر بدانيم كه ميزبان از پولى كه خمس آن را نپرداخته، غذا تهيّه كرده است، صرف اين غذا چه حكمى دارد؟

ج ـ اگر يقين حاصل شود كه عين اين غذا از پولى تهيّه شده كه عين آن مازاد بر مئونه و متعلّق خمس بوده و خمس آن را نپرداخته و با آن، همين غذا را تهيّه كرده است، خوردن آن غير جايز است، ولى معمولاً چنين يقينى حاصل نمى شود و استفاده با شك، جايز است و مانعى ندارد. 6/11/75

(س 1674) اگر پدر خانواده، خمس و زكات سالانه را نپردازد، آيا خوردن غذاى بدون ردّ خمس و زكات و خريدن لباس و نماز خواندن براى فرزندان، اشكال دارد؟

ج ـ با رعايت احترام كامل نسبت به پدر مسئله خمس را به ايشان تذكّر دهيد و موارد سؤال نيز در صورتى كه يقين نداشته باشيد كه متعلّق خمس است، مصرف و تصرّف در آن ها اشكالى ندارد و هميشه خدا را در نظر بگيريد و بدانيد كه اسلام، دين سهولت است نه صعوبت، و همين كه انسان خود را از گناهان پرهيز دهد و در نماز جماعت ها و مجالس وعظ و خطابه شركت نمايد، ان شاءالله، مأجور خواهد بود. 27/1/77

(س 1675) برخى از مايحتاج زندگى مانند برنج، گوشت و... را از پدرم دريافت مى كنم. با توجه به اينكه يقين ندارم كه ايشان خمس مى پردازند يا نه، استفاده از آن ها چه حكمى دارد؟ البته يك بار ايشان گفتند كه حساب سال دارم، آيا بنده بايد تحقيق كنم؟

ج ـ نه پرداخت خمس لازم است و نه تحقيق. 7/7/74

(س 1676) كسى كه از پول خمس نداده اشيايى را بخرد و به خانواده و آشنايان ببخشد، چه حكمى دارد؟

ج ـ در صورتى كه يقين داشته باشد پولى كه براى خريد هديه داده شده، متعلّق خمس بوده، يكْ پنجم آن را مالك نمى شود. 27/10/76

(س 1677) اگر پدرى جهيزيه دخترش را از مالى كه خمس به آن تعلّق گرفته و پرداخت نشده تهيّه كرده باشد و خمس آن را نپرداخته باشد، آيا پرداخت خمس بر دختر لازم است؟

ج ـ بر دختر واجب است كه خمس آن را پرداخت نمايد و تصرّف در مال خمس نداده، اشكال دارد. 15/7/76

(س 1678) شخصى از درآمد سال و با گرفتن وام، منزلى كه در شأن او باشد، تهيّه و خريدارى مى نمايد و چون نياز به آن دارد، در زمان رسيدن سال خمسى، آن را محاسبه نمى كند، ولى در رساله ذكر گرديده اگر انسان، مالى را كه خمس آن داده نشده خريدارى نمايد، مقدار يكْ پنجم آن را به مجتهد بدهد. حال سؤال اين است كه وقتى ما منزلى را خريدارى مى كنيم و يقين داريم كه فروشنده، خمس نمى دهد، تكليف ما در اين خصوص چيست؟

ج ـ اگر نسبت به منزلى كه خريده ايد، شك داريد كه نزد فروشنده، متعلّق خمس گشته يا خير، بر شما چيزى نيست و تفحّص نيز لازم نيست؛ ولى اگر اطمينان داريد كه متعلّق خمس شده و چون از درآمد بوده و مئونه هم نبوده، خمس آن را بايد بپردازيد، ليكن حصول چنين اطمينانى مشكل است، بلكه معمولاً همان شكّ است. 28/8/76

(س 1679) برادر اين جانب يك سال و نيم پس از دريافت اوّلين حقوق از دولت، بدون اين كه خمس پرداخت نمايد، مقدارى پول نيز از پدرم كمك گرفت و خانه اى خريد. پدرم نيز تا زمان كمك به برادرم هيچ گاه خمس پرداخت ننموده بود؛ ليكن دو سال بعد با مراجعه به نماينده يكى از مراجع، اين كار را انجام داد. حال آيا تصرّف بنده و انجام دادن واجبات در منزل برادرم براى من جايز است؟

ج ـ با توجّه به اين كه هبه كننده (يعنى پدر) بعد از دو سال خمس اموال خود را محاسبه نموده، تصرّف شما و ديگران در خانه مورد سؤال، مانعى ندارد، چون با محاسبه هبه كننده و پرداخت خمس، قطع نظر از اين كه خانه، مورد شك قرار مى گيرد و تصرّف با شك در اداى خمس هم جايز است مقتضاى اصل صحّت در امرِ غير، برائت ذمّه بدهكار بر خمس است. 7/7/76

(س 1680) شخصى به مجلس عروسى يكى از اقوام دعوت مى شود و براى اين فرد، مسلّم است كه صاحبخانه، خمس منزلش را نداده و منزل را با پول خمس داده نشده تهيّه كرده. با وجود اين يقين، نمازش را در آن خانه خوانده. آيا نماز او باطل است يا نه؟ و اگر باطل است، نياز به قضا دارد يا خير؟

ج ـ نماز، باطل نمى شود، چون اوّلاً خانه جزو مئونه است و پولى كه براى تهيّه آن است، هر چند سال بر آن بگذرد، متعلّق خمس نيست و ثانياً معلوم نيست كه از پول متعلّق خمس تهيّه شده يا غير آن.

(س 1681) اگر كسى چيزى را به ذمّه بخرد و پول آن را از پول غير مخمّس بدهد، چگونه بايد خمس آن را محاسبه كند؟ در همين فرض، اگر لباس است، آيا مى تواند با آن نماز بخواند و يا با آن؛ طواف واجب انجام دهد؟

ج ـ معامله با پول غير مخمّس، يعنى پولى كه خمس به آن تعلّق گرفته، به نسبت يكْ پنجم آن، مطلقاً باطل است و بايد با مراجعه، اجازه گرفت و مبلغ خمس آن را پرداخت و حكم نماز خواندن با فرض بطلان معامله نسبت به يكْ پنجمِ آن، حكم نماز با لباس مال غير، بدون اجازه را دارد. 6/9/78

(س 1682) استفاده از كالاهاى شركت هاى تعاونى مصرف كه خمس سرمايه و درآمد خود را پرداخت نمى كنند، چه حكمى دارد؟

ج ـ جايز است. 25/5/77