(س 1768) جهت آبيارى از آب رودخانه، از كشاورزان پولى به عنوان ميرابى و لايروبى دريافت مى شود كه قيمت اين آب با آبيارى با موتور يكى مى شود. در اين صورت، زكات گندم و جو يكْ دهم محصول يا يكْ بيستم آن است، يا اينكه اين هزينه بايد جزو مخارج حساب شود و زكات يكْ بيستم حساب شود؟

ج ـ هزينه ها جزو مخارجى است كه براى زرع مصرف مى شود، ليكن زكات آن يكْ دهم است. 14/11/75

(س 1769) اگر خرما هنوز خرما نشده و به صورت خارك فروخته شود، آيا زكات آن واجب است يا نه؟

ج ـ اگر قبل از تمر شدن، خرماها را بفروشد، زكات به آن تعلّق نمى گيرد. 18/2/75

(س 1770) اگر محصول درخت خرما قبل از اينكه به خرما تبديل و خشك شود، روى نخل از آن استفاده و به فاميل هم هديه كنند، آيا در بلوغ نصاب بايد اين موارد را هم حساب كرد يا نه؟

ج ـ اگر تمر شود و بعداً هديه كنند، يا به فاميل ببخشند، يا از آن ها استفاده كنند، در صورتى كه اگر مى ماند، به حدّ نصاب مى رسيد، بايد زكات آن را بپردازند. 18/2/75

(س 1771) آيا اجاره كننده خرما بايد زكات پرداخت كند، يا مالك باغ؟

ج ـ اگر بعد از اجاره، زكات واجب شده، مستأجر بايد بپردازد، امّا اگر قبل از اجاره، واجب شده، زكات بر عهده مالك است. 6/3/76

(س 1772) اگر انگور را قبل از كشمش شدن بفروشند، در صورتى كه كشمش آن به حدّ نصاب برسد، آيا زكات آن واجب است يا نه؟

ج ـ زكات واجب نيست، هر چند احتياط در ادا است. 24/12/74

(س 1773) احتراماً به استحضار مى رساند كه شركتى طبق قانون بخش تعاون جمهورى اسلامى ايران با سرمايه 250 نفر از كاركنان، تشكيل شده و طبق اساس نامه، وظيفه دارد كه نسبت به پرداخت وام و اعتبار به سهامداران اقدام نمايد و بر اساس تبصره سه اساس نامه، هيئت مديره مى تواند جهت تأمين بخشى از منابع مالىِ پرداخت وام، به امور اقتصادى و خدماتى بپردازد. در اين راستا، شركت با اجاره 150 هكتار زمين مزروعى، نسبت به كاشت گندم و چغندر قند مبادرت نموده كه پس از كسر هزينه ها، سود مناسبى نيز به دست آمده است. لذا با توجّه به تعاونى بودن شركت و جمع آورى سرمايه هاى اندك و عدم تعيين محور كسب درآمد توسط سهامداران، آيا هيئت مديره شركت مى تواند بدون اخذ اجازه از سهامداران نسبت به كسر زكات شرعى محصولات كشاورزى اقدام نمايد؟ در صورت مثبت بودن، آيا مى توان در مجمع عمومى شركت، پرداخت را به عهده اعضاى خارج از ضوابط جارى شركت قرار داد؟

ج ـ سهم هر كدام از شركا اگر به حدّ نصاب برسد، زكات بر آن ها واجب مى شود كه خود آن ها بايد زكات را بدهند يا هيئت مديره را در پرداخت آن وكيل نمايند؛ وگرنه بدون اجازه آن ها نمى توانند اقدام كنند. 5/5/76

(س 1774) در زكات، گندم و جو يك جنس حساب مى شوند و بايد روى هم رفته به حدّ نصاب برسند يا هر كدام يك جنس حساب مى شوند و بايد جداگانه به حدّ نصاب برسند؟

ج ـ هر كدام، جداگانه بايد به حدّ نصاب برسند. 24/12/77

(س 1775) در مورد كم كردن مخارجى كه شخص براى به دست آوردن گندم كرده و اين مخارج را تنها براى گندم ها استفاده نكرده و از آن ها كاه هم به دست مى آيد كه نسبت به ميزان مخارجى كه براى آن كرده، پول كاه هاى آن مى شود، آيا بايد كاه ها را كنار بگذارد و مخارج را از آن گندم ها حساب كند يا خير؟

ج ـ مخارج به نسبت بايد حساب شود. مثلاً اگر هزار تومان گندم و پانصد تومان كاه دارد و صد و پنجاه تومان خرج كرده، صد تومان آن را بابت گندم و پنجاه تومان را بابت كاه حساب كند و بعد از استثناى مخارج، هر چه مانده، بايد زكاتش پرداخت شود، ولو به مقدار نصاب نباشد، به شرط آن كه از اوّل به حدّ نصاب رسيده باشد. 14/1/76