(س 1776) آيا مى توان زكات واجب، اعم از زكات مال و زكات فطره را براى تعمير مساجد، حمّام و حسينيه و همچنين جهت آقايان اهل علم و امرار معاش آن ها پرداخت نمود؟

ج ـ زكات واجب را مى توان به مصرف تعمير مساجد، حمام و غيره رساند؛ و بهتر آن است كه زكات فطره، به فقراى شيعه داده شود. 6/5/73

(س 1777) در منطقه بلوچستان در اثر فقر مادّى و فرهنگى، مردم آن حتّى از داشتن سرويس بهداشتى محروم اند. در اين صورت آيا مى توان با پول خمس و زكات براى آن ها توالت ساخت؟ (لازم به توضيح است كه اكثريّت آن ها، از برادران اهل سنّت هستند).

ج ـ در مفروض سؤال، اگر باعث علاقه آن ها به شيعيان و دهندگان زكات باشد، مانعى ندارد، و مبرىء ذمّه است؛ امّا از خمس نمى توان مصرف كرد. 25/9/75

(س 1778) آيا مى توان از زكات اموال براى احداث راه هاى ارتباطى روستاهايى كه راه ارتباطى مناسب ندارد و امور خيريه مشابه استفاده كرد؟

ج ـ اين گونه امور خيريّه، يكى از موارد مصرف زكات است، و قرآن كريم هم آن را بيان فرموده است، خداوند به بانيان خير و ساعيان در راه آن، بركت و توفيق عنايت فرمايد. 4/6/70

(س 1779) آيا پدر مى تواند زكات مالش را به فرزندِ محصّل خود براى تأمين مخارج تحصيل او بدهد؟

ج ـ اگر فرزند به كتاب هاى علمى و دينى احتياج داشته باشد، پدر مى تواند براى خريد آن ها به او زكات بدهد. 1/12/75

(س 1780) در رساله توضيح المسائل، احكام مستحقّ زكات فرموده ايد: «اگر انسان زكات را به پسر خود بدهد، و پسر آن را خرج زن خود كند، يا اگر زكات را به او بدهد تا براى خود كتاب تهيّه كند، اشكال ندارد». آيا براى گرفتن زكات، فقر پسر شرط است يا خير؟

ج ـ نياز فرزند و عدم قدرت او بر تأمين هزينه زندگى، شرط است. 25/3/74

(س 1781) آيا مى توان وجوهات را در مواردى مانند سيل، زلزله و غيره مصرف كرد؟

ج ـ موارد مصرف وجوهات، در شرع معيّن شده است. آرى، يكى از مصارف زكات، اين گونه موارد است، امّا مصرف خمس، منوط به اذن مجتهد جامع الشرائط است.

6/1/76

(س 1782) اين جانب كشاورز هستم و مقدار گندمى كه به دستم رسيده، به حدّ نصاب زكات رسيده است. سؤال اين است كه داماد بنده چند سالى است به علّت بيمارى زمينگير شده و حتّى توانايى راه رفتن هم ندارد، چهار فرزند دارد و منبع درآمدى هم ندارد و از طرف كميته امداد به او كمك مى كنند. آيا بنده مى توانم زكات متعلّق به گندم خود را به او بدهم، و اگر به او دادم، برىءالذمّه مى شوم يا نه؟

ج ـ مى توانيد زكات گندم خود را به ايشان بدهيد و نه تنها برائت ذمّه يقيناً حاصل مى شود، بلكه چون رَحِم است، ثواب زيادترى دارد. 15/7/76

(س 1783) منظور از فقير يا فقرا چه كسانى هستند كه مى توان زكات و ردّ مظالم را به آن ها داد؟ آيا جهيزيّه و يا بدهكاران بى تقصير و اقوام نادار جزو فقيران هستند يا نه؟

ج ـ كسى كه مخارج سال خود و عائله اش را ندارد و كسبى هم ندارد كه بتواند مخارج سال خود و عائله اش را بگذراند، فقير است و دخترى كه نياز، به جهيزيه دارد و راه مشروع تأمين آن را ندارد، و بدهكار بى تقصير، و اقرباى بى بضاعت، جزو فقرا هستند و مى توان زكات را به آن ها داد، كما اين كه مظالم عباد را هم با اجازه از مجتهد جامع الشرائط، مى توان به آن ها داد. 11/6/78

(س 1784) آيا استفاده از وجوهات حاصل از زكات براى برگزارى مسابقات قرآن و نشر فرهنگ قرآنى در بين دانش آموزان، جايز است يا خير؟

ج ـ زكات را مى توان در مطلق امور خيريه عام المنفعه، مصرف نمود و تعليم قرآن و بيان معارف آن، جزو همان موارد است؛ ليكن به شرط آن كه دهنده زكات، خود با قصد قربت و بدون شائبه حيا و رو دربايستى (چه رسد به اكراه و اجبار) بخواهد در آن راه مصرف نمايد؛ وگرنه زكات محسوب نمى شود، بلكه گرفتن هم غير جايز است. 29/8/78

(س 1785) پرداختن زكات فطره به مؤسّساتى نظير بهزيستى، كميته امداد و يا مساجد محل، چه صورتى دارد؟

ج ـ معيار جواز وثوق و اطمينان به صرف شدن در مصرف واقعى آن است و دفع به آنان به عنوان دفع به كسى كه امين است و به آن ها مى پردازد، در دفع زكات، كفايت مى كند. 18/9/78

(س 1786) كسى را مى شناسم كه كارمند و داراى چندين سر عائله است و به زحمت، امرار معاش مى كنند و فرزند دانش آموزى دارند كه نمى توانند به نحو شايسته، به وى رسيدگى كنند. با توجّه به نياز او از قبيل پول توجيبى و لباس مناسب يك جوان و... سؤال اين است كه آيا بنده مى توانم زكات خودم را به دانش آموز مذكور بدهم؟

ج ـ استحقاق در باب زكات و فقر معتبر در مستحقّان آن، به معناى عدم قدرت بر اداره زندگى در حدّ متعارف است. بنابراين، مى توان به امثال مورد سؤال، زكات پرداخت نمود. 8/2/78