(س 1791) موقع پرداخت زكات فطريه چه وقتى است؟

ج ـ از غروب شب عيد، واجب مى گردد و كسى كه نماز عيد فطر مى خواند، بنا بر احتياط واجب بايد فطريه را پيش از نماز عيد بدهد؛ ولى اگر نماز عيد نمى خواند، مى تواند دادن فطريه را تا ظهر، تأخير بيندازد. 27/10/77

(س 1792) مقدار زكات فطره را بيان فرماييد.

ج ـ مقدار آن تقريباً سه كيلو گندم، جو، خرما، كشمش، برنج، ذرّت و مانند اينهاست، هر چند پرداختن قيمت آن ها به قيمت بازار هم كافى است. 10/12/73

(س 1793) آيا خانواده اى كه نه مرد داشته باشد و نه پسر بالغ و ماهيانه هم حدود 25 هزار تومان پول بگيرد و بجز آن، ماهيانه هيچ درآمدى نداشته باشند، آيا بر آن ها فطريه ماه رمضان واجب مى شود يا خير؟

ج ـ اگر مخارج سالش با همان مبلغ تأمين مى شود و توان پرداخت زكات فطره را دارد، زكات فطره بر او واجب است؛ وگرنه تعلّق نمى گيرد. 13/2/77

(س 1794) آيا پرداخت فطره بر پدر و مادرى كه فقيرند، واجب است؟

ج ـ كسى كه مخارج سال خود و افراد تحت تكفّل خود را ندارد، و كسبى هم ندارد كه بتواند مخارج فوق الذكر را تأمين كند، فقير است، و دادن زكات فطره بر او واجب نيست و مى تواند زكات فطره بگيرد. 31/2/76

(س 1795) زكات فطره ميهمان شب عيد فطر بر عهده چه كسى است؟

ج ـ بر عهده خود ميهمان است، حتّى اگر قبل از غروب وارد شود؛ زيرا با مصرف غذا و افطارى يك شب، نانخور بودن و عيلولت صدق نمى كند و ميزبان، مى تواند با اجازه و رضايت ميهمان، زكات فطره او را بپردازد. 1/7/78

(س 1796) زكات فطره ميهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت صاحبخانه وارد خانه او مى شود، بر عهده كيست؟

ج ـ بر عهده خود ميهمان است، مگر آنكه بخواهد چندين روز بماند، به طورى كه نانخور صاحبخانه محسوب شود.

(س 1797) اگر ميهمان شب عيد فطر بعد از غروب وارد شود، ليكن دعوت از او در روزهاى قبل بوده باشد، زكات فطره اش بر عهده چه كسى است؟

ج ـ بر عهده خود ميهمان است، هر چند از قبل دعوت شده باشد.

(س 1798) اگر ميزبان طبق فتواى جناب عالى فطره ميهمان را از عهده خود ساقط بداند و ميهمان، فطره خود را بر عهده ميزبان بداند، در اين صورت، تكليف چيست؟

ج ـ چون جمع بين دو فتوا مستلزم عدم اداى فطريه است، احتياط واجب در آن است كه مقلّد اين جانب با اجازه ميهمان، فطريه او را بدهد. 20/11/78

(س 1799) فطريه سربازهايى كه در سربازخانه ها از جيره دولتى استفاده مى كنند، بر عهده خود آنان است يا بر عهده دولت؟ آيا سربازان، عائله دولت محسوب مى شوند يا نه؟

ج ـ بر عهده دولت نيست، و اگر خودشان توان پرداخت را دارند و پول غذا را مى دهند، بايد زكات خود را بپردازند، و اگر غذا به آنان مى دهند، به طورى كه نانخور دولت محسوب مى شوند، بنا بر احتياط باز هم زكات فطره برعهده خود آن هاست، هر چند عدم تعلّق به خود آنان هم، خالى از وجه نيست.

(س 1800) آيا فطريه بچه اى كه در رَحِم مادر است، واجب است يا نه؟

ج ـ زكات فطره بچه اى كه در رَحِم مادر است، واجب نيست؛ مگر آنكه قبل از غروب شب عيد فطر به دنيا بيايد. 31/2/76

(س 1801) اگر شخصى زكات فطريه خود و اهل خانواده اش را چند سال پى در پى به دليل تنگْ دستى كه در آن روزها حتّى براى نان شب محتاج بوده اند نپردازد، ولى بعداً به دليل امكانات مالى مى تواند بدهد، چه حكمى دارد؟

ج ـ كسى كه غروب شب عيد شرايط وجوب پرداخت زكات فطره را ندارد، بعد از غنا و تمكّن، چيزى به عنوان زكات فطره بر او لازم و يا مستحب نيست. بنابراين، در مفروض سؤال زكات فطره، تعلّق نگرفته و نه تنها واجب نيست؛ بلكه مستحب هم نبوده است. پس پرداخت به عنوان زكات فطره هم در مفروض سؤال، مشروع نيست. 4/6/79

(س 1802) زكات فطره را به كدام سازمان ها و افراد مى توان پرداخت نمود؟ و آيا به بستگان نيازمند مى توان پرداخت كرد؟

ج ـ اگر زكات فطره را به يكى از هشت مصرفى كه براى زكات مال بيان شد، برساند، كفايت مى كند؛ ولى احتياط مستحب آن است كه فقط به فقراى شيعه داده شود و مستحبّ است كه شخص در دادن زكات فطره، خويشان فقير خود را بر ديگران مقدّم بدارد و بعد، همسايگان فقير و بعد اهل علم فقير را؛ ولى اگر ديگران از جهتى برترى داشته باشند، مستحبّ است آن ها را مقدّم بدارد، و ناگفته نماند كه پرداخت به واسطه هاى مورد اطمينان، مانعى ندارد.

27/10/77

(س 1803) آيا مى توان زكات و فطريّه را به سادات فقير داد يا خير؟ در صورت مثبت بودن، به چه صورت بايد پرداخت شود؟

ج ـ سيّد مى تواند زكات فطره خود را به سادات فقير بدهد، ولى غير سيّد نمى تواند زكات و فطريّه خود را به سيّد بدهد. 6/12/71

(س 1804) شخصى فطريّه زوجه سيّده خود را به صندوق مخصوص سادات مى ريخته است. پس از توجه، تكليف او نسبت به فطريه سال هاى گذشته چيست؟

ج ـ فطريّه هاى داده شده را بايد مجدّداً بپردازد، چون به سيّد داده شده در حالى كه زكات دهنده، يعنى مرد، سيّد نبوده، و معيار در جواز دادن زكات فطره به سيّد، زكات دهنده است نه نانخور و زن انسان. 5/5/75

(س 1805) آيا مى توان فطريّه را خرج بازسازى مساجد يا صرف كارهاى خير ديگر مانند جشن هاى مذهبى، مراسم دهه محرّم و...كرد؟

ج ـ جايز است، هر چند پرداخت آن به مستحق بهتر است. 11/3/74

(س 1806)در فاميل ما جوانى است كه معامله گرى مى كرد و ورشكست شده، يك سال هم زندان بوده است و مبلغ زيادى بدهكار است و با اين حساب تا چندين سال ديگر هم قادر به دادن قرض خود نيست. آيا از پول زكات فطره يا صدقه مى توان به او كمك كرد تا قرض هاى خود را بپردازد يا خير؟

ج ـ از زكات فطره و زكات مال و صدقات مى توان به او داد. 14/12/77

(س 1807) به استحضار مى رساند كه مؤسّسه خيريّه اى در راستاى تهيّه جهيزيّه به نيازمندان كمك مى كند. به نظر جناب عالى آيا كفّاره روزه و فطريه ماه مبارك رمضان را مى توان صرف نمود؟

ج ـ در كفّاره روزه، منحصراً بايد به فقرا نان، گندم و امثال اين دو از اطعمه داده شود و زكات فطره، بنا بر احتياط مستحب بايد به فقراى شيعه داده شود. 18/11/77

(س 1808) پولى كه به فقير و عائله مندى به عنوان قرض الحسنه دادم كه در تاريخ مقرّر، پرداخت نمايد. سرِ تاريخ عذر آورده و مدّتى ديگر مهلت خواسته است و يقين دارم كه سرِ تاريخ مقرّر هم نمى تواند بپردازد. سؤال اين است كه آيا براى برىء شدن ذمّه قرض گيرنده، مى توان آن را با زكات فطره يا كفّاره روزه (به شرط وكالت در تهيّه نان از مبلغى كه بدين منظور كنار مى گذارد) يا كفّاره تأخير يا ردّ مظالم تسويه كرد.

ج ـ با اطمينان به عمل به شرط مانعى ندارد و برىءالذمّه است.

(س 1809) اين جانب ساكن رشت هستم و در اين مدّت، چند سال تمام فطريه سالانه خود را به شخصى كه در شهرستان لنگرود زندگى مى كند و كاملاً او را مى شناسم و بيكار است مى دهم. گفته اند كه فطريه منتقل نمى شود. تكليف من چيست؟

ج- به نظر اخیر اینجانب در هر مکانی که به مصارف معينه شرعيه برسد مانعی ندارد. 28/6/88

(س 1810) آيا مسئولان مدارس مجازند فطره كسانى را كه مايل هستند، جمع آورى كنند و به خانواده هاى دانش آموزانى كه شرعاً مستحق اند، برسانند؟

ج ـ به رساله عمليّه مراجعه فرماييد و بايد توجّه داشت كه مردم را ترغيب نماييم كه در زكات فطره، خويشان مستمند خود را بر همسايه مستمند، و همسايه مستمند را بر ديگران از مستمندان، مقدّم دارند. 8/12/78

(س 1811) آيا فرد مى تواند زكات فطره يا زكات مال خود را براى فرزندان خود كه مشغول تحصيل هستند، صرف نمايد يا خير؟

ج ـ اگر پسر و فرزندان او به كتاب هاى علمى و دينى و امثال آن نياز دارند، پدر مى تواند براى خريد به آن ها زكات بدهد. 9/7/79

(س 1812) دادن زكات فطره به مؤسّسات دولتى و غير دولتى چه حكمى دارد؟

ج ـ پرداخت زكات فطره به كسانى كه اطمينان دارند كه به فقرا مى پردازند، مانعى ندارد و در حكم عزل آن است؛ ليكن بايد توجّه داشت كه اگر انسان خودش بتواند بپردازد به نحوى كه رعايت جهات اولويت پرداخت در مصارف كه در رساله هاى عمليّه آمده بشود، افضل است و ثواب زيادترى دارد. 16/10/77

(س 1813) آيا از زكات فطره مى توان يك دستگاه تكثير (پلى كپى) براى مدرسه يك روستا تهيّه كرد؟

ج ـ زكات فطره را مانند زكات مال در هر كار خير و عام المنفعه اى مى توان مصرف كرد، و مورد سؤال هم از آن هاست؛ ولى احتياط مستحب آن است كه فقط به فقراى شيعه داده شود. 19/11/73