|
دیه زن و مرد
همه مذاهب متفقند که دیه زن نصف مرد است، اما در باره جراحات، اختلاف دارند. شافعی در مذهب جدید گفته است در زخمها یکسان نیستند و در زخمها؛ چه کم یا زیاد، نصف مرد است (دمشقی، 1393، ص327). در مسأله پاره کردن فرج زن، شافعی گفته است دیه بر او لازم است، حتی اگر با زن اجنبی هم باشد (شیرازی، 1997م، ص 533)، اما این دیدگاه مورد تأیید بسیاری از علمای معاصر نیست. شخصیتهایی؛ مانند «شیخ محمد غزالی» معتقدند که دیه زن و مرد در قرآن یکسان است و اعتقاد به تفاوت آنان مخالفت با قرآن است. مرد در مقابل زن و زن در مقابل مرد بالعکس کشته میشود. پس دیه آنها یکسان است و حدیثی که در باره دیه زن روایت شده که دیه زن نصف دیه مرد است، صحیح نیست و «بیهقی» گفته است اسنادش ثابت نیست و در آن انقطاع است و چنین حدیثی در صحیحین و یا یکی از آنها وجود ندارد. نویسنده در ادامه میگوید فقه حنفی به عدالت و اعلامیه حقوق بشر نزدیکتر است؛ چون همه انسانها بدون توجه به سیاه و سفید، برده و آزاده و کفر و ایمان یکسانند و قاعده تعامل با مخالفین آن است که هرچه بر آنهاست بر ما هم هست و هرچه به ضرر آنهاست، به ضرر ما هم هست، پس چگونه خون آنان به هدر میرود؟ (غزالی، 2000م، ص70) حدیثی که امام مالک در کتاب «الموطأ» از «ربیعـه بن عبدالرحمن» روایت کرده است که گفته از «سعید بن المسیب» پرسیدم دیه انگشتان زن چگونه است؟ گفت در یک انگشت ده شتر، در دو انگشت دو شتر، و در سه انگشت سه شتر. پرسیدم در چهار انگشت چند شتر؟ گفت بیست شتر. گفتم هنگامی که جراحتش شدید و مصیبتش بیشتر میشود، دیهاش کمتر میشود؟! پرسید شما عراقی هستی؟ گفتم عالمی محقق یا جاهلی دانش آموز هستم. سعید گفت برادر زادهام این سنت است (یعنی در حکم حدیث مرسل است) (سکحال المجاجی، 2010م، ج3، ص222). متأسفانه برخی از فتاوا و یا منقولات از برخی از فقها را به عنوان نص پذیرفته و هیچگونه شک و تردیدی در این باره به خود راه ندادهاند؛ در حالی که این حدیث مرسل است و بسیاری از فقها احادیث مرسل را حجت نمیدانند؛ درصورتی که راویانش مجهول و یا ضعیف باشند.
|