روش مقاله گزارشی ـ تحلیلی است که با بهره‌گیری از منابع شیعه و اهل سنت به جمع‌بندی رسیده است. ابتدا به تحلیل ماه‌های حرام و غیر حرام پرداخته و نتیجه گرفته است، تفاوتي ميان مقتول در ماه حرام و غيره وجود ندارد؛ زیرا ارزش انساني که ماه حرام در تصادفي كشته شده است، از فردي كه در ماه دیگري كشته شده بيش‌تر نیست. هم‌چنین خسارت وارده هم ثابت است.

اگر مبانی تغلیظ حكمت آن که هتك حرمت ماه حرام يا حَرَم باشد كسي كه ترمز ماشينش در يكي از شب‌هاي ماه رجب بريده، چه هتك حرمتي كرده ‌است؟ عاقله قاتل خطايي چه هتكي مرتكب شده‌اند؟ زیرا هتك از عناوين قصديه است.

در ادامه با استناد به آیات و روایات و نیز فتاوای فقهای شیعه و اهل سنت به تحلیل پرداخته است.

هيچ آيه‌اي در قرآن به گونه‌ صريح يا ظهور يا حتي احتمال بر تغليظ ديه دلالت ندارد و سنت متواتري نيز در اين مورد وجود ندارد. فقط چند روايت وجود دارد كه سند و متن دلالت آن‌ها قابل مناقشه هستند، مبنای قرار گرفته است.

روايات اهل سنت اشاره‌اي به تغليظ ديه در ماه‌هاي حرام نشده است.

از پنج روايت باب 3 از ابواب ديات النفس به سه روايت تقليل يافت و فقط روايت «كليب» به طور اجمال بر تغليظ ديه در ماه‌هاي حرام دلالت دارد.

چند رویکرد در موضوع وجود دارد: دسته‌ای منكر تغليظ شدند و برخي تغليظ را به‌گونه‌ ديگري معنا كردند و برخي اصلاً آن را ذكر نكردند و عده‌ای با آن مشكوك برخورد كردند و برخي براي آن به دليل عقلايي رو آورده‌اند.

آنچه مسلم است، اين‌كه ديه‌ قتل خطايي؛ چه در حرم و چه در غير آن تغليظ نمي‌شود و تغليظ ديه به خاطر زمان يا مكان بدعتي است.

بنابراين، چون دليل محكمي بر تغليظ يافت نشد، پس لازم است ماده‌ قانوني 555 و556 اصلاح شود.

واژگان کلیدی

تغلیظ، دیه، ماه‌های حرام و حرم