محقق خویی(ره) آورده است: سیره متشرّعه بین عوام و علمای شیعه بر غیبت مخالفین اقامه شده است و ناسزا گفتن و لعن آنها در همه زمان‌ها و مکان‌ها در سیره متشرّعه تداوم داشته است، بلکه صاحب جواهر گفته است: «جواز غیبت مخالفین، از ضروریات است».[1]

این استدلال نیز ناتمام است؛ زیرا اولاً: قیام چنین سیره‌ای بر جواز و تداوم ناسزا گفتن و لعن مخالفین ثابت نیست؛ چرا که در زمان ائمه(ع) که سیره باید به آن زمان متصل باشد، هیچ شاهدی بر ناسزا گفتن و بدگویی و بهتان و لعن مخالفین از ائمه(ع) و اطرافیان آن حضرات ـ به طوری که مورد تأیید آن بزرگواران باشد ـ ثبت نگردیده است؛ ثانیاً: بر فرض پذیرش، جواز لعن آنها دلیلی بر جواز غیبت آنها نمی‌شود؛ چرا که لعن، دعا بر علیه آنها و طلب دوری از رحمت خداست و هیچ ارتباطی به آبرو بردن و تعرّض و هتک حرمت ندارد و تجویز دعا بر علیه آنها سبب تجویز تعرّض به آبروی آنها نمی‌شود، کما این‌که مقدس اردبیلی(ره) به این مطلب این‌چنین اشاره فرموده است: «ولایدلّ جواز لعنه بنصّ علی جواز الغیبة مع تلک الأدلّة بأن یقول: إنّه طویل، أو قصیر، و أعمی، و أجذم، و أبرص، و غیرذلک، و هو ظاهر»؛[2]

این روشن است جواز لعن مخالف، دلالت بر جواز غیبت او ـ به این‌که پشت سرش بگوید: بلند قد یا کوتاه قد است یا نابینا و جذامی و یا دچار پیسی و غیر آنهاست ـ نمی‌کند؛ با آن همه دلیلی ـ که بر حرمت آن ـ گذشت.

----------

[1]. همان: 324.

[2]. مجمع الفائدة والبرهان 8: 78.