(مسئله 174) نجس كردن زمين و سقف و بام و طرف داخلى ديوار مسجد، حرام است و هركس بفهمد كه نجس شده است، بايد فوراً نجاست آن را برطرف كند؛ و احتياط واجب آن است كه طرف بيرون ديوار مسجد را هم نجس نكنند، و اگر نجس شود و موجب هتك باشد، نجاستش را برطرف نمايند، مگر آنكه واقف، آن را جزو مسجد قرار نداده باشد و مساجد تخريب شده كه جزو خيابان و كوچه شده، گرچه ترتيب احكام مسجد بر آنها، مطابق با احتياط مستحب است، به جهت آنكه گفته مى شود زمين مسجد به هيچ قيمت از مسجديّت نمى افتد؛ ليكن اقوى، خروج آن از مسجديّت و بودن آن مثل بقيّه خيابانها و كوچه هاست و با هم تفاوتى ندارند و با تغيير عنوان، احكام مسجديّت از بين مى رود و عرفاً مسجد از بين رفته تلقّى مى شود؛ به علاوه كه بقاى عنوان مسجد، بى اثر است، پس اعتبارش هم غير صحيح است.

(مسئله 175) فروختن در و پنجره و چيزهاى ديگر مسجد، حرام است و اگر مسجد خراب شود، بايد اين قبيل وسايل آن را صرف تعمير همان مسجد كنند، و چنانچه به كار آن مسجد نيايد، بايد در مسجد ديگرى مصرف شود؛ ولى اگر در مسجدهاى ديگر هم مورد استفاده نباشد، مى توانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممكن است، صرف تعمير همان مسجد، وگرنه صرف تعمير مساجد ديگر نمايند.

(س 176) آيا مى توان مسجد يا حسينيّه اى را كه وقف است، ولى بناى آن قديمى است و با كاهگل ساخته شده، خراب كرد و در همان جا با آجر و مصالح جديد درست كرد؟

ج ـ اگر تعمير آن ممكن نباشد، مى توانند آن را خراب كنند و دوباره بسازند؛ بلكه مى توانند مسجدى را كه خراب نشده است، براى احتياج مردم خراب كنند و بزرگتر بسازند كه اين خود، تعميرِ معنوى است، همان طور كه فقيه يزدى، صاحب «عروة»، در پاسخ به استفتايى بيان داشته است. 10/9/74