(س 399) كسانى كه با فيش حجّ ميّت و به نيابت از وى به حج مى روند، اگر خود نيز تمام شرايط استطاعت را دارا باشند، بجز باز بودن راه (كه آن هم با فيش حجّ ميّت حاصل شده است)، در صورتى كه بتوانند مثلاً در مدينه يا جدّه (قبل از ميقات) براى متوفّا نايب بگيرند و خودشان حجّ واجب خود را انجام دهند، تكليف چگونه است؟

ج ـ با فرض باز نبودن راه براى او، جز از راه فيشِ ديگرى، استطاعت برايش حاصل نشده، چون در استطاعت غير از مال و بدن و وقت، باز بودن راه هم شرط است، مگر آنكه صاحب فيش و يا كسانى كه فيش را به او داده اند، اجازه به جا آوردن حج و اجير گرفتن از مدينه يا جدّه براى متوفّا را نيز به او داده باشند. در اين صورت، نه تنها چنين كارى جايز است، بلكه بايد نايب بگيرد، و اگر خودش به جاى او نيابت كند و حج به جاى آورد، صحيح نيست، چون نيابتِ مستطيع، باطل است. 16/10/75

(مسئله 400)مستحب است شخصى كه به حج مشرّف مى شود براى زيارت حضرت رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) و حضرت زهرا(عليها السلام) و ائمه بقيع(عليهم السلام) و ساير مشاهد مشرّفه به مدينه منوّره مشرّف شود. از حضرت صادق(عليه السلام) روايت شده است كه فرمودند: «هر يك از شما كه حج به جا آورد، پايان حجّ خود را زيارت ما قرار دهد كه زيارت ما متمّم حج است».

(مسئله 401) كسى كه مى خواهد به زيارت رسول خدا يا ائمه هدى ـ سلام اللّه عليهم اجمعين ـ مشرّف شود، مستحب است غسل كند و لباسهاى پاكيزه برتن كند و قدمها را كوتاه بردارد و با وقار و آرامش به طرف قبر رسول خدا(صلى الله عليه وآله)يا قبور ائمه بقيع(عليهم السلام)حركت كند و در وقت رفتن به اين اماكن مقدس، خود را به ذكر و صلوات مشغول كند و پسنديده است زائر براى داخل شدن در حرم، اذن دخول بخواند.