سلام و درود می فرستیم به ارواح مطهّره ائمّه معصومین و روح تابناک رسول گرامی اسلام حضرت محمّد6 و عرض سلام و ارادت داریم به پیشگاه مقدس حضرت بقیـه الله الاعظم (ارواحنا له الفداء).

خداوند متعال را سپاسگزاریم که توفیقی نصیب نمود تا در خدمت شما سروران گرامی از موضوعاتی سخن بگوییم که در حرکت و مسیر جامعه به سوی توسعه و کمال، مؤثّر بوده و به فضل الهی بسیاری از زوایای ناگفته عیوب پنهان شده در لابلای عرصه تقنین را روشن می سازد.

حضّار محترم، نشستی که با نام فقه پژوهی با موضوع دیه و ارزیابی چالش های مربوطه ی آن، حضور به هم رسانده اید تلاشی است از سوی مؤسّسه فقه الثّقلین وابسته به دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی (مدظله العالی). این مؤسّسه با اولویّت شناسی و درک شرایط موجود در حوزه علمی، فقهی و قوانین دایر بر آن، اهدافی چند را در پیش روی خود ترسیم نمود که از جمله آنها:

1) یافتن راهکارهای علمی و عملی برای موضوعات و مسائل مختلف به ویژه پدیده های نوظهور؛

2) بهبود فضای تحقیق و پژوهش در میان افراد، نهادها و مراکز مربوطه؛

3) ایجاد روحیه تعاون و همکاری و هم اندیشی میان نهاد حوزه و دانشگاه؛

4) به وجود آمدن فضای مناسب بحث، گفتگو و تضارب آرا و ایده های گوناگون؛

5) ایجاد زمینه های شور و جنبش علمی و فکری در جامعه؛

6) دست آخر، ارائه راهکارهای مناسب عملی و کاربردی جهت رفع تنگناهای موجود در قوانین و مسائل حقوقی کشور.

اینها بخشی از اهداف پیشِ روی مؤسّسه فقه الثّقلین است که یکی از طرق رسیدن به آن، پرداختن به سلسله نشست های فقه پژوهی چنین جلسات حاضر است.

نشستی که امروز در خدمت شما سروران گرامی هستیم، مرحله سوّم و پایانی اولین نشست از سلسله نشست های فقه پژوهی مؤسّسه فقه الثّقلین است که در دو مرحله گذشته، آرای مفید و کارگشایی توسط اساتید حوزه و دانشگاه در بحث دیه مطرح گردید. به عقیده برخی کارشناسان، جمع بندی محورهای طرح شده در مراحل گذشته، نشان دهنده وجود ظرفیت لازم در مبحث دیه برای تغییر، اصلاح وایجاد تحوّل در قوانین موجود کشور به ویژه در مقوله دیات است.

به هر روی، آرزومندیم راهی که مؤسّسه فقه الثّقلین در جهت نوسازی تفکر فقهی و دینی با تکیه بر اصول و آموزه های ثقلین و دقت و تعمیق و تحقیق برداشته، ادامه یابد.

سروران گرامی، برادران و خواهران! آنچه به نظر در این محفل علمی و در محضر شما صاحب نظران، زیبنده عرضه است، نگاهی چند است که با کسب اجازه از حضور و ادای حقّی از حقوق و با عذر تقصیر، خدمتتان تقدیم می شود.

معتقدم فقهی که ضامن بیان تکالیف فردی و اجتماعی انسان هاست، در بروز قابلیّت های وجودی خود، موفّقیت بالایی نداشته است و این نقصیه قاعدتاً متوجّه حوزه های علمیه و علمای دینی ماست. معتقدم ظرفیّت وجودی فقه ما استحکام روابط و مناسبات انسانی است. فقهی که قدرت بالایی در جهت پیوند دوستی و دوری از دشمنی ها بین مسلمان محمدی6 و مسلمان کتابی داراست، تا چه رسد به پیوند درون مذهب و مکتب. شاید بتوان از برخی متون و تحلیل های فقهی چنین نتیجه گرفت که نه تنها چیزی از مناسبات و تعاملات انسانی در این متون، تقویت نشده بلکه بر دشمنی ها نیز افزوده است. از این منظر، نگاهی به برخی سرفصل هایی همچون: روابط در طهارت و نجاست، ارث و عِرض، جان و مال، تناسل و تناکح، احکام و مسائل حوزه زنان و امثال این قبیل موارد، فقه را بعضاً در مظانّ اتّهام نیز قرار داده است. شایسته است حوزه های علمیّه و علمای بزرگوار ـ که سایه شان همیشه مستدام باد ـ اهتمام تازه ای بنمایند و نهاد حوزه و فقه را از گردنه های سهمگین بلایای زمانه و آفت وابستگی برهانند. انشاءالله.

با این کوتاه سخن، در اینجا لازم است از تمامی همکاران پرهمت و پرتلاش ما در برگزاری این نشست ها تشکّر و قدردانی نمایم. به خصوص، اعضای شورای فقه پژوهی و از دبیر علمی نشست، فاضل محترم جناب حجّت الاسلام و المسلمین آقای موسویان، تشکّر و قدردانی می کنم و بالاخصّ از برادر ارجمندم جناب مستطاب، حجّت الاسلام و المسلمین آقای فخرالدین صانعی که در اصل وجودی و محدثه ی این نشست و همچنین در بقاء و تقویت آن بسیار مؤثّر بوده و رهنمودهای سازنده ای را در این رابطه داشته اند. همچنین از مدیریت محترم دفاتر تهران و اصفهان که در مراحل گذشته نشست، همت والایی در برگزاری این نشست مبذول داشتند که سعیشان مشکور و مأجور باشند.

در پایان، جا دارد از حضور سروران گرامی، آیات، علما، فضلا، اساتید، دانشوران و دانش پژوهان حوزه و دانشگاه، خواهران محترمه، اهالی اهل سنّتی که در این مجلس، حضور پیدا کرده اند، کمال تشکّر و قدردانی را بنمایم. آرزو می کنم که این حرکت علمی که از سوی مؤسّسه فقه الثّقلین آغاز شده است، با همّت دست اندرکاران و یاری شما دانشمندان گرامی، ادامه یابد.

والسلام علیکم و رحمـهالله و برکاته